Tematem rozprawy Piotra Samóla jest Młode Miasto, a także jego terytorium ziemskie (patrymonium), które Krzyżacy lokowali przy Głównym Mieście Gdańsku. Jak pisze autor we wprowadzeniu, przyjęte „założenia badawcze i szeroka kwerenda archiwalna pozwoliły ustalić nowe fakty dotyczące rozwoju przestrzennego średniowiecznego zespołu osadniczego Gdańska (określenie położenia strefy osadniczej miasta i granic jego patrymonium), członków władz miejskich Młodego Miasta (uzupełnienie dotychczasowych informacji o składach rady i ławy Młodego Miasta), jego organizacji kościelnej (w tym statusu parafialnego kościoła św. Bartłomieja przed 1456 r.), powiązań rodzinnych i gospodarczych między patrycjatem Głównego, Starego i Młodego Miasta, podstaw prawnych i ekonomicznych życia jego mieszkańców, przyczyn powstania oraz zagłady miasta, a także roli, jaką Młode Miasto i jego mieszkańcy odgrywali w polityce zakonu krzyżackiego (m.in. kwestia kompletnej apatii politycznej Młodego Miasta w okresie istnienia Związku Pruskiego oraz próby pojednawcze podejmowane przez wielkiego mistrza Ludwiga von Erlichshausena po wybuchu wojny trzynastoletniej)”.
***
Piotr Samól „Młode Miasto Gdańsk (1380-1455) i jego patrymonium”, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2018.
Spis treści: Słowo wstępne; Wprowadzenie; Geneza powstania, przestrzeń i ustrój Młodego Miasta: Lokacja Młodego Miasta (Przed założeniem miasta, Proces lokacji, Przywilej lokacyjny, Dochody skarbowe pobierane z Młodego Miasta przez władcę terytorialnego), Przestrzeń miasta (Położenie strefy osadniczej, Granica między Starym i Młodym Miastem, Ulice i ich zagospodarowanie, Port – Bollwerk), Patrymonium i jego przestrzeń (Suchanino, Wykup Rutek, Łąki nad Wisłą, Swerenis), Ustrój Młodego Miasta (Zasadźca – dziedziczny sołtys, Rada, Sędzia, Ława); Organizacja kościelna w Młodym Mieście: Topografia sakralna Młodego Miasta (Teorie dotyczące liczby kościołów, Jeden czy dwa szpitale św. Jakuba?, Hipotetyczne położenie klasztoru Karmelitów, Położenie kościoła św. Bartłomieja), Dzieje świątyń (Kościół św. Bartłomieja i proboszczowie Młodego Miasta, Klasztor Karmelitów i kościół Najświętszej Maryi Panny, Szpital Wszystkich Bożych Aniołów, Szpital św. Jakuba); Ludzie i gospodarka: Demografia Młodego Miasta (Szacunkowa liczba mieszkańców, Problem obywatelstwa gmin w Gdańsku, Próba ustalenia tendencji demograficznych w Młodym Mieście), Elita polityczna i gospodarcza (Setheler – von Oringen, Von Kanten – Rycquin – Zukowen, Stoltzefuss – Heiland – Rosenthal, Powiązani z elitą władzy: Koch, Wittenburg, Ficke, Schönau, Ewerd, Gleibitz), Źródła dochodów mieszkańców (Handel, Rzemiosło i działalność wytwórcza, Rynek budowlany, Rynek kapitałowy); Likwidacja Młodego Miasta: Przed wybuchem wojny trzynastoletniej (Pierwsze zniszczenie Młodego Miasta, Współpraca między Młodym Miastem a pozostałymi gminami w Gdańsku), Młode Miasto w pierwszym roku wojny trzynastoletniej (Inicjatywa Związku Pruskiego – do bitwy pod Chojnicami, Próba restytucji władztwa krzyżackiego i zburzenie miasta), Po rozbiórce Młodego Miasta (Postawy byłych mieszkańców Młodego Miasta w okresie wojny trzynastoletniej, Likwidacja młodomiejskiego patrymonium, Nicolaus Stoltzefuss w służbie Zakonu): Epilog: Młode Miasto jako tzw. miasto nowe: Problematyka lokacji, Relacje „nowego miasta” z władcą terytorialnym i sąsiednią gminą, Likwidacja samodzielności gmin; Podsumowanie.
