Westerplatte, maj 1940

Większość z nich powstała oczywiście w okresie między utworzeniem Składnicy i sierpniem 1939 roku. Ich autorami byli głównie polscy żołnierze. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że obszar Składnicy stanowił ściśle strzeżony obiekt wojskowy, a stacjonujących tam żołnierzy obowiązywała tajemnica.

Dość dużo zdjęć wykonano na Westerplatte także we wrześniu i początkach października 1939 roku. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy w tym zakresie, można stwierdzić, że powstały one wyłącznie w wyniku działalności fotografów niemieckich. Byli oni w większości przedstawicielami oficjalnych organów państwowych III Rzeszy, część z nich jednak przebywała na terenie byłej Składnicy całkowicie prywatnie.

Tego typu wizyty na Westerplatte były jednakże możliwe właściwie tylko w pierwszych dniach po zakończeniu walk. Prawdopodobnie w okresie między 10 i 15 września 1939 roku. Bowiem później lokatorami Nowych Koszar stali się Polacy aresztowani między innymi na obszarze Gdańska i Gdyni, którzy – jako przyszli więźniowie obozu koncentracyjnego Stutthof – porządkowali teren Składnicy przed wizytą, jaką 21 września, miał tam złożyć Adolf Hitler.

Jak wiadomo wizyta Hitlera na Westerplatte posiada bogatą dokumentację fotograficzną, natomiast do rzadkości należą zdjęcia powstałe na terenie Składnicy po tym fakcie. Prezentowane tutaj trzy czarno-białe ujęcia pochodzą z maja 1940 roku i zostały wykonane przy okazji wycieczki, jaką odbyła na Westerplatte nieznana z imienia i nazwiska kobieta, którą widać na dwóch fotografiach.

Niestety, materiał ten jest na tyle ubogi, a ponadto ukazuje zbyt mało szczegółów, aby na jego podstawie wyciągać jednoznaczne wnioski, które poszerzałyby naszą wiedzę dotyczącą wydarzeń, jakie rozegrały się na terenie Składnicy. Niemniej jednak stanowią one kolejny przyczynek zbliżający nas do odtworzenia dziejów Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Należy życzyć sobie, aby takich drobnych fragmentów, które być może kiedyś utworzą jedną całość, było jak najwięcej.

Budynek Nowych Koszar na terenie byłej polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Na pierwszym planie widoczne boisko, które służyło załodze Składnicy. W piwnicy, pod parterową częścią Koszar znajdowała się kabina bojowa; jej okna strzelnicze umiejscowione są tuż nad poziomem gruntu, w obydwu ścianach narożnika budynku. Na lewo od kabiny bojowej, w piętrowej części budynku, w jednym z okien na pierwszym piętrze 7 września 1939 roku obrońcy Składnicy wywiesili białą flagę. Osoba robiąca zdjęcie stała od strony kanału portowego, mniej więcej w połowie drogi między Nowymi Koszarami i Wartownią nr 1.

Nieznana z imienia i nazwiska kobieta sfotografowana podczas wiosennej wycieczki na Westerplatte. Za jej plecami widoczny jest lej powstały najprawdopodobniej w wyniku wybuchu bomby lotniczej lub upadku ciężkiego pocisku artyleryjskiego, a w tle Wartownia nr 4. Na pierwszym planie widać drzewo wyrwane z ziemi z korzeniami, co świadczy o gwałtowności walk i sile ostrzału.

Ta sama kobieta pozująca do zdjęcia na tle ruin, prawdopodobnie jednego z magazynów amunicyjnych byłej Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Na pierwszym planie, a także częściowo w tle, widoczne są drzewa okaleczone w wyniku ostrzału i pożarów.

Marcin Westphal

Pierwodruk: „30 Dni” 5-6/2010

Publikowane zdjęcia z Westerplatte redakcja „30 Dni” otrzymała od Pana Henryka Grzonki z Gdańska. Zgodnie z jego sugestią zdjęcia te przekazane zostały do Muzeum II Wojny Światowej.