Szesnaście artykułów zgromadzonych w tej publikacji „pozwoliło na ukazanie – pisze Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska – przekroju zagadnień dotyczących społeczności żydowskiej nad Motławą aż do czasów najnowszych. Omówiono kwestie związane z funkcjonowaniem synagog w śródmieściu Gdańska oraz proces budowy Wielkiej Synagogi. Poruszono też tematykę wzajemnych relacji żydowskich i nieżydowskich mieszkańców miasta. Najobszerniejszą część książki stanowią »portrety« ważnych przedstawicieli żydowskich gdańszczan, którzy wywarli wpływ na różne dziedziny życia – przede wszystkim na naukę i kulturę”.
***
„Wokół Wielkiej Synagogi w Gdańsku. Z dziejów lokalnej społeczności żydowskiej”, pod redakcją Ewy Barylewskiej-Szymańskiej, Muzeum Gdańska i Żydowski Instytut Historyczny, Gdańsk 2019.
Spis treści: Wstęp (Waldemar Ossowski); Śródmiejskie synagogi – Nim powstała Wielka Synagoga. Bóżnice gdańskich gmin żydowskich (Magdalena Staręga, Katarzyna Wojtczak); Gdańska Wielka Synagoga w latach 1887-1939. Zagadnienia architektoniczne (Jacek Bielak); Wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych w grudniu 2009 r. w Gdańsku przy ulicy Bogusławskiego (Renata Wiloch-Kozłowska); Gdańszczanie wobec społeczności żydowskiej – Żydzi w Gdańsku i na jego przedmieściach w XVI-XVIII w. (Edmund Kizik); Awans zawodowy i społeczny gdańskich Żydów w XIX w. (Michael K. Schulz); Instytucje żydowskie w Gdańsku po 1945 r. (Grzegorz Berendt); Cmentarze żydowskie w Gdańsku po 1945 r. Zapomniane dziedzictwo, dewastacja i próby ratowania (Klaudiusz Grabowski); Gdańszczanie żydowskiego pochodzenia – Lesser Giełdziński (1830-1910). Kolekcjoner (Izabela Jastrzembska-Olkowska); Theodor Hirsch (1806-1881), historyk i archiwista miasta Gdańska (Rafał Kubicki); Paul Simson i jego działalność społeczna, dydaktyczna i naukowa (Marcin Grulkowski); „Śpiewajcie Panu pieśń nową, śpiewajcie Panu, wszystkie krainy”. Żydowskie ślady w życiu muzycznym dziewiętnastowiecznego Gdańska (Jerzy M. Michalak); Teatr żydowski w Gdański i jego aktorzy (Mieczysław Abramowicz); August (Aron) Hirsch (1817-1894) i Izaak Landau (1884-1947) (Adam Szarszewski); Gdański poeta i dziennikarz Erich Ruschkewitz (1904-1941?) (Marion Brand); Adolf Wallenberg (1862-1949) i Aniela Gelbard / Zofia Majewska (1907-1997) – wybitni gdańscy neurolodzy żydowskiego pochodzenia (Seweryna Konieczna); Franka Meislera tory i meandry życia. Z Danzig do Gdańska (Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk); O autorach; Bibliografia; Spis ilustracji.
