Twórcy tej publikacji sięgnęli do pomysłu z roku 1999, kiedy w związku z dziesięcioleciem czerwcowych wyborów Nadbałtyckie Centrum Kultury wydało „Portret roku 1989”. Była to swoista opowieść o „owym roku”, oparta na autentycznym kalendarzu Mieczysława Abramowicza, wykorzystująca zawarte w nim zapiski, fragmenty doniesień prasowych, notatki „ku pamięci”. „W ten sposób powstał chyba unikalny portret zbiorowy nas samych, zmian, które następowały w nas, trochę komiksowy, ale w miarę pełny portret roku 1989”.
Po kolejnych dwudziestu latach pomysł powrócił, choć „ze zrozumiałej konieczności” – pisze Abramowicz – „w innej formie graficznej i, rzekłbym, literackiej”. Tym razem za pomocą kalendarza autor chciałby zbudować nie portret roku, ale trzydziestolecia. „Kalendarz zaczynający się 4 czerwca (w domyśle: 1989 roku), a kończący 3 czerwca (w domyśle: 2019), obejmuje 10 958 dni. Prawie każdego z tych dni w Gdańsku, w Trójmieście, na Pomorzu, w Polsce, w Europie, na świecie wydarzyło się coś ważnego, ciekawego, śmiesznego lub strasznego, coś, co warto zamieścić w kalendarzu trzydziestolecia”.
W ten sposób skomponowane zostało swoiste kalendarium. Wydarzenia umieszczone w nim przez Mieczysława Abramowicza zarysowują jakby bardziej ogólny obraz trzydziestolecia, choć bez wątpienia (poprzez taki a nie inny wybór przywołanych faktów) nadają temu obrazowi indywidualne Abramowiczowe piętno. Ale w tym kalendarzu jest jeszcze wiele wolnych miejsc – każdy może je wypełnić wedle własnego uznania i własnego rozumienia tego, co się wydarzyło, wybierając i umieszczając w nich wydarzenia prywatne i publiczne, historycznie doniosłe i całkiem zapomniane. A wtedy powstanie nasz jedyny w swoim rodzaju, niepowtarzalny, można powiedzieć: autorski, egzemplarz, który w niepowtarzalny sposób sportretuje trzydziestolecie wolności.
***
Mieczysław Abramowicz „Portret trzydziestolecia 1989-2019”, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Gdańsk 2019.
