Jest to – jak pisze wydawca – „kolejny tom z serii zainicjowanej w celu poznania bliżej nieznanych źródeł, jak i pogłębienia studiów nad różnymi aspektami dziejów powojennego Gdańska oraz problemami związanymi z tym zagadnieniem”. W tym czwartym już tomie znalazło się kilkanaście artykułów z konferencji naukowej „Miasta «odzyskane». Demografia i społeczeństwo w pierwszych dekadach po II wojnie światowej”, która odbyła się w grudniu 2019 roku. Badacze reprezentujący kilka ośrodków polskich i niemieckich spotkali się w Domu Uphagena, by omówić zagadnienia z zakresu metodologii badań, a koncentrowali swoją uwagę na analizie kierunków masowych migracji powojennych i – co za tym idzie – odpowiednich przekształceń demograficznych.
***
„Gdańsk 1945-1990. Materiały – studia – analizy”, t. 4, pod redakcją Sylwii Bykowskiej, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk i Muzeum Gdańska, Gdańsk-Warszawa 2023.
Spis treści: Słowo od redaktor naukowej (Sylwia Bykowska); Historia ziem zachodnich i północnych w perspektywie długiego trwania (1945-1960) (Piotr Madajczyk); Gdańsk po II wojnie światowej – przypadek odosobniony? Krótki przegląd historiograficzny i postulaty badawcze (z ogólną refleksją w tle) (Sylwia Bykowska, Igor Hałagida); Robotnicy wrocławscy – analiza społeczno‑demograficzna 1945-1956 (Jędrzej Chumiński); Przemiany demograficzno‑społeczne w miastach byłej niemieckiej części Górnego Śląska w pierwszej dekadzie po zakończeniu II wojny światowej (Maciej Fic); Miasta Pomorza Zachodniego w pierwszych powojennych dekadach. Demografa, specyfika rozwoju, postulaty badawcze (Eryk Krasucki); Warmia i Mazury po 1945 roku. Osadnictwo. Procesy społeczne i demograficzne Zarys problematyki (Ryszard Tomkiewicz); „Weszli z biedy w biedę”. Mieszkańcy Gdańska i Sopotu oczami duchowieństwa rzymskokatolickiego w latach 1945-1956 (wedle sprawozdań kościelnych) (Daniel Gucewicz); Osiedlanie się zakonów męskich w Gdańsku po zakończeniu II wojny światowej (1945-1948) (Leszek Molendowski); Księgi meldunkowe jako źródło do badań nad społeczną genealogią miasta „odzyskanego” (Sylwia Bykowska); Gdańsk 1946-1948 w świetle druków ulotnych (Aneta Kwiatkowska); Październik ’56 w Pruszczu Gdańskim w świetle dokumentów PZPR (Piotr Brzeziński); Obraz społeczeństwa Gdańska w oczach byłych gdańszczan i Niemców zwiedzających Gdańsk w pierwszym dwudziestoleciu powojennym (Peter Oliver Loew); Nota o autorach.
