PORTAL MIASTA GDAŃSKA

Przewodnik po Gdańsku, „już polskim”

Przewodnik po Gdańsku, „już polskim”
Jan Kilarski „Gdańsk miasto nasze”
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
 
Fot. Wydawca

Jan Kilarski (1882-1951) był pedagogiem, działaczem i pisarzem krajoznawczym. W 1934 roku został zatrudniony w Wydawnictwie Polskim R. Wegnera w Poznaniu, gdzie redagował cenną serię popularnych monografii, nazwaną „Cuda Polski”.

Nad Motławę przyjechał 5 kwietnia 1945 roku w składzie grupy operacyjnej Ministerstwa Oświaty. Był niezwykle aktywnie zaangażowany w ratowanie gdańskich zabytków sztuki, publikował książki i artykuły prasowe przybliżające Gdańsk i jego historię.

Przytoczenie tych kilku faktów z życiorysu Kilarskiego pozwala pokazać, że w odstępie dziesięciu lat wydał dwie książki, które bez wątpienia należą do klasyki polskiego piśmiennictwa dotyczącego naszego miasta. Pierwszą był „Gdańsk” wydany w 1937 roku właśnie w wydawnictwie Wegnera, a drugą „Gdańsk miasto nasze”, przewodnik opublikowany w 1947 roku, kiedy rozpoczynało się dźwiganie miasta z ruin.

Książkę otwiera dedykacja pisana w charakterystycznym dla Kilarskiego stylu: „Zarząd Miejski miasta Gdańska, w biegu dziejów pierwszy prawy i pełny gospodarz tego miasta, tę pierwszą w nowej dobie Polski książkę o Gdańska przeszłości, pięknie i pracy oddaje w ręce polskiego czytelnika i turysty”. „Pragnąłbym” – pisze na wstępie Jan Kilarski – „by z wiedzą o Gdańsku czytelnik polski mógł wziąć z tej książki umiejętność czytania treści murów tego miasta, murów nasiąkłych prawem Polski, bo wyrosłych z pracy polskiego rolnika i robotnika, by umiał sercem związać się z tym »miastem naszym«”.

***

Jan Kilarski „Gdańsk miasto nasze. Przewodnik po Gdańsku starym i nowym”, Wydawnictwo „Wiedza Zawód Kultura”, Kraków 1947.

Spis treści: Od Autora; Rozdział I Przeszłość Gdańska; Rozdział II Sztuka w Gdańsku; Rozdział III Prawe Miasto (1. Królewska Droga, 2. Dokoła Panny Marii, 3. Nowe Miasto); Rozdział IV Stare Miasto; Rozdział V Przedmieście; Rozdział VI Motława; Rozdział VII Wzdłuż Przejazdu; Rozdział VIII Na drodze do św. Wojciecha; Rozdział IX Na Podgórzu; Rozdział X Wrzeszcz; Rozdział XI Przymorze; Rozdział XII Port Gdański; Rozdział XIII Oliwa; Rozdział XIV Zieleń Gdańska; Rozdział XV Metryki polskości; Przegląd zabytkowych ulic; Skorowidz; Mapki i plany (1. Wisła – Gdańsk – Morze, 2. Wody i dzielnice Gdańska, 3. Rozkład historycznych dzielnic śródmieścia Gdańska, 4. Orientacja dla przyjezdnych, 5. Plan śródmieścia – ćwiartka płn.-zach., 6. Plan śródmieścia – ćwiartka płn.-wsch., 7. Plan śródmieścia – ćwiartka płd.-zach., 8. Plan śródmieścia – ćwiartka płd.-wsch.