Praca Marka Andrzejewskiego jest pierwszą monografią dotyczącą dziejów kina w Gdańsku, od jego początków do 1945 roku. „W książce zdecydowałem się – pisze autor we wstępie – na podział na trzy zasadnicze części. Pierwsza z nich obejmuje znajdujący słabe odbicie w materiale prasowym i źródłowym okres 1896-1919, czyli 23 lata. Podejmuję w niej próbę prezentacji dość mglistych początków kina w Gdańsku. Część druga to dzieje gdańskiego kina w okresie istnienia Wolnego Miasta i zarazem dynamicznego rozwoju kinematografii. [... ] Wreszcie rozdział trzeci to znalezienie się Gdańska w obrębie państwa niemieckiego i lata II wojny światowej”.
W zakończeniu Marek Andrzejewski przedstawia kilka wniosków: „W Gdańsku lat 1896-1945 nie miały miejsca ponadlokalne zjawiska filmowe, które by na trwałe weszły do historii kina. [... ] Niezależnie od tego, że Gdańsk niewiele wnosił do rozwoju kina, docierało ono do szerokich grup mieszkańców miasta. Rozwój w nadmotławskim mieście sieci kinowej przebiegał podobnie jak w Rzeszy. Obok radia właśnie kino silnie oddziaływało na mieszkańców miasta i wywierało wpływ na ich kulturalną edukację i wiedzę o świecie, na zmianę kultury czasu wolnego”.
***
Marek Andrzejewski „Z dziejów kina w Gdańsku w latach 1896-1945”, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2013.
Spis treści: Wstęp; I. Początki kina w Gdańsku: 1. Wynalazek braci Lumtere, 2. Pierwsze pokazy kinematograficzne w Gdańsku, 3. I wojna światowa; II. Kino w Wolnym Mieście Gdańsku: 1. W latach 1920-1933 (1.1. Utworzenie Wolnego Miasta Gdańska, 1.2. Życie kulturalne, 1.3. Kinematografia niemiecka, 1.4. Sieć kinowa w Gdańsku, 1.5. Kino w Sopocie i w powiatach wiejskich, 1.6. Frekwencja, 1.7. Repertuar, 1.8. Wizyty w Gdańsku znanych ludzi kina, 1.9. Cenzura, 1.10. Dystrybucja, 1.11. Mniejszość niemiecka, 1.12. Verband der Lichtspieltheater in der Freien Stadt Danzig, 1.13. Widzowie, 1.14. Filmy dla dzieci i młodzieży oraz kina szkolne, 1.15. Film dźwiękowy), 2. Polski sąsiad (2.1. Tematyka „niemieckiego Wschodu”, 2.2. Filmy o wydźwięku propagandowym, 2.3. Kinematografia polska, 2.4. Gdynia), 3. Po przejęciu władzy przez NSDAP (3.1. Kinematografia w hitlerowskich Niemczech, 3.2. Machtübernahme w Gdańsku, 3.3. Okres zbliżenia polsko-niemieckiego, 3.4. Nowe kinoteatry i modernizacja starych kin, 3.5. Krytyka i reklama filmowa, 3.6. Telewizja, 3.7. Gdańsk w filmie fabularnym, 3.8. Filmy krótko- i średniometrażowe: kroniki filmowe, filmy dokumentalne i reklamowe, 3.9. Posunięcia antyżydowskie, 3.10. Ku wojnie); III. Lata II wojny światowej: 1. Walki o Westerplatte i o Pocztę Polską w Gdańsku w niemieckim filmie dokumentalnym, 2. Gdańsk w Trzeciej Rzeszy, 3. Repertuar gdańskich kin, 4. Filmy o wydźwięku propagandowym, 5. Frekwencja w gdańskich kinach, 6. Tematyka gdańskich kin w twórczości Güntera Grassa, 7. Kino w Gotenhafen, 8. Sytuacja gdańskiego kina w latach 1943-1945, 9. Zniszczenia; Zakończenie; Załączniki. Filmy krótko- i średniometrażowe o tematyce gdańskiej; Bibliografia; Wykaz skrótów; Wykaz tabel; Indeks nazwisk.
