„Książka autorstwa Johanna Christopha Wedekego, archiprezbitera w Osieku (dziś w gm. Godkowo) w dobrach rodziny Dohnów” – czytamy w nocie na okładce – „stanowi nie tylko wehikuł czasu, odsyłający czytelników do przełomu XVIII i XIX wieku, ale też most pomiędzy starymi Prusami a współczesną Polską. To fantastyczny materiał dla miłośników regionu, historyków, historyków sztuki, konserwatorów zabytków i etnologów. Znajdujemy tu wyborne opisy zachowanych do dziś (w różnym stanie) obiektów, wsi, miast oraz obyczajów ich mieszkańców w przededniu wielkich społecznych przemian. Poznajemy także ówczesny stan wiedzy i zapatrywania ludzi wykształconych w dobie oświecenia”.
Przypomnijmy, że mianem Oberlandu nazywano region Prus znajdujący się pomiędzy Warmią, a Żuławami i Powiślem. W polskim nazewnictwie pojawiała się nazwa Prusy Stare, Mazury Zachodnie czy dosłowne tłumaczenie nazwy.
Znaczna część drugiego tomu podróżniczych relacji Wedekego przybliża nie tylko Malbork i Pruszcz, ale przede wszystkim Gdańsk i jego bliskie okolice, tak jak one wyglądały przed dwustu dwudziestu laty.
***
Johann Christoph Wedeke „Prusy. Relacja z podróży Oberlandczyka”, tłumaczenie z języka niemieckiego i opracowanie: Magdalena Żółtowska-Sikora, Wydawnictwo VMA Wzorcownia i Warmińsko-Mazurski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Olsztyn 2023.
Spis treści: Od tłumaczki; Prusy. Relacja z podróży Oberlandczyka – tom pierwszy: Przedmowa; Spis treści tomu pierwszego: Prusy; Słobity; Młynary; Frombork; Ławki; Wilczęta; Karwiny; Osiek; Dobry; Spędy; Gładysze; Swędkowo; Burdajny; Skowrony; Markowo; Strużyna; Morąg; Przypisy; Prusy. Relacja z podróży Oberlandczyka – tom drugi: Spis treści tomu drugiego; Dobrocin; Kalnik; Kwitajny; Grądki; Holąd Pruski; Jelonki; Stare Dolno; Wjazd na Żuławy; Małe Żuławy; Malbork; Kościół zamkowy w Malborku; Krypta świętej Anny; Zamek w Malborku; Wieża Maślankowa; Plac Turniejowy; Stary Zamek; Nowy Zamek; Miasto Malbork; Wielkie Żuławy; Żuławy Gdańskie; Pruszcz Gdański; Radunia; Święty Wojciech; Trzy świńskie Łby; Orunia i Szkoty; Brama Wyżynna; Dwór Junkrów; Ratusz Głównego Miasta; Dom Ławy; Fontanna; Kościół farny; Kaplica Królewska; Kunszt Wodny; Królestwo Umarłych; Stare Miasto Gdańsk; Dom Poprawy; Zbrojownia; Kanał Portowy; Wisłoujście; Wszystkich Bożych Aniołów; Wrzeszcz; Strzyża; Oliwa; Wzgórze Karola; Stawowie; H. H. Schmidt i Grimm; Zielona Brama; Gimnazjum; Dom Sierot; Urząd Dobroczynności; Miasto Spichrzów; Plac Dominikański; Gdańsk w ogólności; Prom w Ostaszewie; Wierciny; Uwagi ogólne o mieszkańcach Żuław oraz ich sąsiadach; Elbląg; Posłowie; Przypisy; Nota edytorska; Spis ilustracji.
