Aleksander Masłowski zebrał w jednym miejscu podstawowe wiadomości, które dotyczą dziejów Dolnego Miasta do końca II wojny światowej. Jak pisze, „Dolne Miasto jest ostatnią z dzielnic, które przyłączono do rozwijającego się stopniowo od XIV po XVII wiek historycznego śródmieścia Gdańska. Przyczyną tego opóźnienia było ukształtowanie terenu, a w szczególności kwestie wód zarówno gruntowych, jak i powierzchniowych na tym obszarze. W czasach, kiedy rozpoczynał się proces tworzenia ośrodków osadniczych i kolejnego łączenia ich w średniowieczną gdańską aglomerację, w okolicy, która miała z czasem stać się Dolnym Miastem, znajdowała się zachodnia część sporego jeziora”.
Jedną z konsekwencji takiego stanu rzeczy był fakt, że „mimo zabiegów hydrotechnicznych obszar pozostawał podmokły. Miało to bezpośredni wpływ na architekturę, bowiem większe i cięższe budynki w widoczny sposób zapadały się w niestabilnym gruncie. Zabudowę ograniczano zatem do niewielkich i lekkich konstrukcji. Dopiero rozwój techniki budowlanej w XIX wieku umożliwił wznoszenie dużych kamienic, tak charakterystycznych dla dzisiejszego wyglądu Dolnego Miasta”.
Opowieść Aleksandra Masłowskiego ukazuje się jako pierwsza publikacja biblioteczki Stowarzyszenia „Opowiadacze Historii Dolnego Miasta w Gdańsku”.
***
Aleksander Masłowski, „Historia Dolnego Miasta do 1945 roku”, Stowarzyszenie „Opowiadacze Historii Dolnego Miasta w Gdańsku”, Gdańsk 2016.
Spis treści: Wstęp; Od jeziora do Świńskiej Łąki; W cieniu bastionów; Masoni w mieście ogrodów; Gdański Amsterdam; Fabrikstadt; Dla ciała i ducha; Marszowym krokiem; Wolne Dolne Miasto; Od Niederstadt do Dolnego Miasta; Dolnomieszczanie; Streszczenie w języku angielskim, niemieckim, rosyjskim.