„Książka Marcina Gawlickiego – czytamy w nocie na okładce pochodzącej z recenzji prof. Bogny Lipińskiej – jest publikacją prezentującą rozwój przestrzenny oraz dzieje architektury i założeń ogrodowych unikatowego zabytkowego zespołu podmiejskiego dworów mieszczańskich, zakładanych w XVII i XVIII wieku wzdłuż obecnej ulicy Polanki w Gdańsku-Oliwie. Jest pierwszym w pełni naukowym i wszechstronnym opracowaniem tematu (…). Opisuje genezę rezydencji mieszczańskich lokalizowanych w pobliżu nowożytnych miast europejskich, a w zasadniczej części po raz pierwszy wyczerpująco przedstawia informacje dotyczące złożonych losów zespołu od chwili powstania po czasy współczesne, bogato je ilustrując. Historia podmiejskich rezydencji gdańskich mieszczan, szczególnie zabytkowych budynków i ogrodów wznoszonych przez słynnych i zasłużonych obywateli, (…) została zaprezentowana na pełnym, szeroko potraktowanym tle historycznym i kulturowym”.
Sam autor przypomina, że „zespół siedmiu podmiejskich dworów patrycjuszy gdańskich przy Polankach w Oliwie, dzięki swemu malowniczemu usytuowaniu na zboczach zalesionych wzgórz Wysoczyzny Gdańskiej, rozległym widokom na morze, a przede wszystkim bogactwu i wyrafinowaniu rozwiązań architektury i ogrodów, wyróżniał się pośród znacznej liczby podobnych założeń, które od XVI do XIX wieku położone były w okolicach Gdańska”.
Publikowane właśnie opracowanie oparte zostało na pracy doktorskiej Marcina Gawlickiego, napisanej w 1988 roku. Dodatkowym zamiarem autora pracy było też „zdefiniowanie wartości oraz wskazanie kierunków ochrony zabytkowego zespołu”.
***
Marcin Gawlicki „Polanki. Podmiejskie rezydencje mieszczan gdańskich”, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk 2019.
Spis treści: Wstęp; Tło historyczne i kulturowe powstania podmiejskich rezydencji mieszczańskich; Okolice Polanek w pierwszej połowie XVII wieku; Kształtowanie podstaw kompozycji przestrzennej rezydencji przy Polankach w latach 1660-1710; Barokowe i rokokowe rezydencje przy Polankach w latach 1710-1795; Rezydencje przy Polankach w okresie klasycyzmu na przełomie XVIII i XIX wieku; Zmiany przestrzenne w XIX i pierwszej połowie XX wieku; Dzieje najnowsze; Zakończenie.
