„Wyspa” – pisze w recenzji Iwona Guść – „ma swój początek na kartce papieru. Niepozorny szkic ołówkiem, zainspirowany projektem ojca Marka Sapińskiego reprezentował nowoczesny, surowy model wieżowca w Gdańsku. Szkic w zeszycie rozbudził wyobraźnię 12-latka, a kilka dekad później okazało się, że jego wyobraźnia jest w stanie zrodzić całe miasta, całkowicie nowe państwo: równoległą rzeczywistość marzeń, gdzie zgodnie z poglądami autora społeczeństwo obywatelskie inwestuje w naukę i rozwój, ale zgodnie z buddyjską filozofią nie zezwala na połów ryb i produkcję mięsa. Przygoda Marka Sapińskiego zaczęła się od szkicowania pojedynczych budynków. Wypełniły one potem przestrzeń od podstaw wymyślonych i skonstruowanych w wyobraźni miast, a miasta te trafiły na mapę świata, na odkrytą przez Marka na Pacyfiku tytułową Wyspę – Republikę Marka.
Trójjęzyczna książka […] odzwierciedla efekt pracy artysty i architekta Marka Sapińskiego. Fascynujące są zwłaszcza początki wyspy. Wykluła się ona w umyśle młodego gdańszczanina, dorastającego za żelazną kurtyną i tęskniącego za wolnym miastem i wolną republiką – światem wolności dla ówczesnych Polaków dostępnym tyko w wyobraźni. Inspiracje czerpie z otaczających go budowli, ale też z zachodnich magazynów i publikacji na temat architektury światowej – nieobecnej w rzeczywistości PRL-u, oraz z kultury popularnej. 8 listopada 1966 Marek proklamuje powstanie własnego niezależnego państwa. Republika Marka ma własną zaprojektowaną przez pomysłodawcę flagę i herb, a niecałą dekadę później ma też własną konstytucję – Konstytucję 3 czerwca, o którą mieszkańcy nie toczą sporów. Republika rozwija się nieustannie, a jej pomysłodawca reaguje na tendencje znane mu z otaczającej go rzeczywistości”.
„Dla architektów i konstruktorów projekt ten będzie stanowić formę zabawy, bowiem zaprasza do rozpoznawania zaprojektowanych przez autora budynków, które ewidentnie nawiązują do klasycznych i nowoczesnych rozwiązań architektonicznych z całego świata. W tym sensie wyspa jest pewną syntezą nowoczesnej architektury. Książka ta odzwierciedla też kulisy procesu tworzenia i jego wielowarstwowość na poziomie interpretacyjnym i intertekstualnym. Analiza poszczególnych miast, w późniejszym etapie zdigitalizowanych i przerobionych komputerowo, fascynuje dbałością o detal oraz zachęca do mentalnej rekonstrukcji mapy skojarzeń, inspiracji i wpływów z kultury popularnej. Republika Marka i jej 22 miasta to fascynująca podróż w głąb umysłu dorastającego w komunistycznym kraju chłopca, który rozwinął skrzydła i wbrew całemu światu, wykreował własną rzeczywistość, by potem własnymi wizjami zawojować świat. […] książka rozbudza wyobraźnię i oddaje hołd projektowi, który zaczął się od niewinnego, niedoskonałego szkicu w zeszycie, a po latach pracy i zaangażowania zaczął tętnić własnym życiem”.
***
Marek Sapiński „Eiland/Wyspa/The Island”, Colofin, Amsterdam 2018.
Spis treści: Początek; Wyspa; Wspólnota; Rozwój; Digitalizacja; Miasta.
