„Jan Heweliusz – czytamy w okładkowej nocie – od dawna przyciąga uwagę historyków i historyków nauki jako wybitny przedstawiciel astronomii XVII wieku i nietuzinkowy obywatel Gdańska, korespondujący z dworami królewskimi Europy oraz wiodącymi postaciami ówczesnej nauki. Niniejsza biografia przedstawia najważniejsze wydarzenia z jego życia – studencką wędrówkę po Europie, wydania kolejnych imponujących dzieł, naukowe przyjaźnie i kłótnie, zabiegi o możnych mecenasów, tragiczny pożar domu u schyłku życia – na szerokim tle epoki”.
Autorką tej biografii jest Chantal Grell, profesor historii na uniwersytecie w Wersalu, która koordynuje wydanie (w wielu tomach) korespondencji Heweliusza w ramach dużego międzynarodowego projektu badawczego. Przygotowany przez nią szkic biograficzny jest właśnie wstępem do tego ogromnego przedsięwzięcia. Dzięki pracy profesor Grell uzyskujemy „spojrzenie z zewnątrz” (jak pisze w słowie od tłumacza Igor Kraszewski), „co widać szczególnie przez szerokie konteksty europejskie – polityczne i naukowe – które zarysowano, sięgając często do korespondencji ówczesnych uczonych”. Ta biografia opiera się na najnowszych badaniach historycznych i prostuje przy okazji „kilka błędnych, a powtarzanych z opracowania na opracowanie informacji o życiu Heweliusza”.
„Jan Heweliusz i jego czasy” to pierwszy tom serii, która nosić będzie nazwę „Bibliotheca Heveliana”.
***
Chantal Grell „Jan Heweliusz i jego czasy”, przekład Igor Kraszewski, Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów PAN, PAN Biblioteka Gdańska i Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa-Gdańsk 2016.
Spis treści: Przedmowa (Jarosław Włodarczyk); Wprowadzenie: jan Heweliusz i jego korespondencja (Chantal Grell); Od tłumacza (Igor Kraszewski); I – Heweliusz i jego historiografowie; II – Gdańsk w XVII wieku; III – Nauki o niebie w latach 1620-1630; IV – Tura kawalerska; V – Obywatel gdańska; VI – Selenografia, 1647; VII – Kontakty Heweliusza; VIII – W poszukiwaniu mecenasów; IX – Spór o kometę; X – Spór o obserwacje; XI – Pożar; XII – Korespondencja; XIII – Koniec.