 |
Ta książka „jest historią Gdańska, biografią miasta” – stwierdza Loew. „Opisuje więc rzeczy, które powstały, i fakty, które się wydarzyły: politykę, administrację, architekturę, sztukę, a także gospodarkę i społeczeństwo. Przy czym obfitość materiału zapiera autorowi dech w piersi: tak wiele jest do zrelacjonowania, do opowiedzenia, a ostatecznie tak mało zmieściło się na stronicach niewielkiej książki”.
Autor zauważa: „Gdańsk to nie tylko miasto, które zadaje wiele pytań, ale także miasto dające odpowiedzi. Jedna z nich zadowala każdego, i Polaka, i Niemca: Gdańsk jest fascynujący. Jedyny w swoim rodzaju. Jego rozwój kierował się własną, odrębną logiką, na którą w różny sposób wpływały dzieje regionu. Żadnych wątpliwości nie budzą barwy miasta: ceglasta czerwień kościołów i wież, zieleń lesistych pagórków i pobliskich Żuław, błękit morza i nieba, jasny brąz zboża, złoto bursztynu i czerwień gdańskiej flagi. Ponieważ te kolory od wieków decydują o wyglądzie gdańskiej codzienności, każdemu rozdziałowi niniejszej książki przypisałem jeden z nich”.
A kiedy za Peterem Oliverem Loewem dojdziemy do końca jego opowieści, w której jest historia Gdańska, natrafimy na taką refleksję: „Tajemnicą miasta jest jego trwanie w swoistej »międzyprzestrzeni«, jego motorem – wynikające stąd napięcie. Napięcie między historycznym bogactwem a miejscem na peryferiach, między wielkością a prowincją, między nowoczesnością a konserwatyzmem (ten antagonizm nierzadko prowadził do paraliżującej stagnacji), między rozpoczynaniem czegoś nowego a zachowywaniem starego, między dumą a małodusznością, między umiłowaniem wolności a niewolą”. „Gdańsk to miasto, które będąc wiele razy igraszką decydentów, potrafiło przejąć inicjatywę i zmienić bieg historii, które tak samo jak jego pamięć przetrwało wszystkie historyczne przełomy, choć kilkakrotnie musiało rodzić się na nowo”.
Niemieckie wydanie tej książki ukazało się w 2011 roku w Monachium.
***
Peter Oliver Loew „Gdańsk. Biografia miasta”, przełożyła Justyna Górny, Instytut Kultury Miejskiej, Gdańsk 2013.
Spis treści: 1. Europejskie miejsce pamięci; 2. Złoto bursztynu. Wycieczka w prehistorię; 3. Zieleń i błękit. Rybacy, handlarze i książęta (997-1308); 4. Ceglasta czerwień. Gdańsk jako część Państwa Zakonnego (1308-1454); 5. Złoto pszenicy i brąz żyta. Złoty wiek Gdańska (1454-1655); 6. Blaknące barwy (1655-1793); 7. Pruski błękit. Upadek i rozwój w XIX wieku (1793-1918); 8. Na czerwonym tle. Gdańsk jako Wolne Miasto i druga wojna światowa (1918-1945); 9. Wariacje w bieli i czerwieni. Gdańsk „piękny jak nigdy dotąd” (1945-1980); 10. Kalejdoskop. Z Solidarnością w przyszłość. Odkrycie nieznanej przeszłości; 11. Epilog. Dlaczego akurat Gdańsk?
