Partycypacja społeczna, rozumiana jako udział obywateli w zarządzaniu sprawami społeczności, której są członkami, jest ściśle związana z pojęciem demokracji. Stanowi jedną z form demokracji bezpośredniej i jako taka jest również wyrazem jej realizacji. (…)Partycypacja społeczna w procesie decyzyjnym demokratycznie wybranych władz publicznych jest stosunkowo nowym zjawiskiem. Jak zauważa Waldemar Siemiński, „jest ona związana z późnym etapem rozwoju ustroju demokratycznego, który bywa określany jako rozwinięta demokracja lub jako społeczeństwo obywatelskie” (Siemiński 2007, s. 37–38). Jako przedmiot teoretycznej refleksji może się poniekąd wydawać swego rodzaju niekonsekwencją systemu, w którym obywatele najpierw cedują prawo do samostanowienia na wyłonionych w bezpośrednich wyborach przedstawicieli, po czym jest ono im zwracane w postaci zaproszenia do współudziału w zarządzaniu. W otaczającej nas ponowoczesnej rzeczywistości, podającej w wątpliwość wszelkie wartości, może się jednak okazać sposobem na odbudowę zaufania społecznego. Doświadczenia władz samorządowych (…) Gdańska pokazują, że zaangażowanie mieszkańców miasta w planowanie zagospodarowania przestrzennego jest cennym źródłem wiedzy na temat potrzeb i oczekiwań społeczności oraz instrumentem tworzenia transparentnej polityki. Natomiast podstawą skutecznej partycypacji społecznej jest szeroko zakrojona kampania informacyjna i edukacyjna, na podstawie której można zbudować platformę rzeczowej wymiany poglądów, konsultacji i współpracy. Kluczowym aspektem partycypacji społecznej jest jej dobrowolność – obywatele mają prawo do bezpośredniego udziału w procesach zarządzania sprawami swojej społeczności, ale nie obowiązek. Jak się okazuje wyzwaniem jest dziś nie tyle zagwarantowanie społeczności wpływu na podejmowane decyzje, ale zachęcenie mieszkańców do zaangażowania w proces ich podejmowania.
(fragment artykułu Barbary Pujdak i Justyny Patyk „Udział mieszkańców w planowaniu miast”, (w:) „Poszukiwanie modelu inteligentnego miasta na przykładzie Gdańska i Glasgow”, Warszawa 2015)
