Trzeci temat panelu obywatelskiego
Zagadnienia:
1. Projektowanie zbiorników retencyjnych.
2. Typy zbiorników.
3. Od czego zależy wybór typu zbiornika?
4. Zalety i wady zbiorników mokrych i suchych.
5. Przebudowa zbiorników mokrych na mieszane - uwarunkowania.
Na czym polega projektowanie zbiorników retencyjnych?
Projektowanie zbiorników retencyjnych polega na takim przyjęciu jego wymiarów
oraz przepustowości budowli wylotowej, aby po wystąpieniu opadu o określonej przepisami częstości (prawdopodobieństwie przewyższenia) objętość odpływających wód deszczowych ze zlewni bezpiecznie się w nim zmieściła. Nie może to jednocześnie powodować odpływu, który zagroziłby podtopieniami dla terenów wokół potoku położonych poniżej zbiornika.
Aby to sprawdzić konieczna jest znajomość hydrogramów, czyli wykresów, które obrazują zmienność odpływu wody ze zlewni do miejsca, dla którego przeprowadza się obliczenia. Takie wykresy sporządza się dla różnych wielkości i czasu trwania opadu tzn. zamienia się ilość opadu w wielkość odpływu. Następnie przeprowadza się symulacje dotyczące tego na ile dla tak określonych dopływów docierająca woda zmieści się w zbiorniku. Na tym etapie określa się sposób pracy zbiornika (rodzaj zbiornika: „suchy” czy „mokry”) oraz jego parametry: pojemność retencyjną, przepustowość budowli piętrząco-przepustowej.
Przy projektowaniu stosuje się komputerowy model symulacji opad-odpływ.
Jakie są typy zbiorników i w jaki sposób działają?
Zbiornik „mokry” – to taki, który przez cały czas jest wypełniony wodą do stałej rzędnej. Ta rzędna nazywa się normalnym poziomem piętrzenia i jest to najczęściej głębokość około 1 metra. Retencja w tych zbiornikach to możliwość gromadzenia wody między normalnym poziomem piętrzenia a maksymalnym poziomem piętrzenia.
ZBIORNIK JASIEŃ W GDAŃSKU
Zbiornik „suchy”- to taki, który na co dzień nie jest wypełniony wodą, natomiast za pomocą budowli piętrząco-upustowej ma możliwość gromadzenia wody w sytuacji większych opadów.
W Gdańsku nie ma zbiorników typowo suchych.
Zbiornik „mieszany”- to taki, który łączy charakter wyżej wymienionych. Posiada wtedy część „mokrą”, która jest stale wypełniona wodą i część „suchą”, która jest wypełniana przy większych deszczach.
ZBIORNIK KIEŁPINEK W GDAŃSKU
Co bierze się pod uwagę przy wyborze rodzaju zbiornika?
Wybór rodzaju zbiornika „suchy”, czy „mokry”, a może „mieszany” zależy od wielu czynników między innymi:
- morfologii terenu (spadki na potokach czy kanałach, na których ma być budowany zbiornik)
- wielkości potrzebnej retencji (objętość)
- lokalnych warunków gruntowo – wodnych
- występującej flory
- uwarunkowań Miejscowego Planu Zagospodarowania Terenu (m.in. wielkość dostępnego obszaru)
- lokalizacji w przestrzeni miejskiej (estetyka)
- możliwości wykorzystania rekreacyjnego (siłownie, place zabaw, wędkowanie)
Jakie są zalety i wady zbiorników „mokrych” i „suchych”?
Plusy zbiorników mokrych:
- zazwyczaj większa pojemność retencyjna w stosunku do zbiornika mieszanego o tej samej powierzchni wody
- możliwość zniwelowania terenu o podmokłym charakterze, dość często zalewanego wodą
- możliwość wykorzystania ich pod względem rekreacyjnym
- po zarybieniu możliwość wykorzystywania zbiornika przez wędkarzy
- pozytywny wpływ na kształtowanie przestrzeni publicznej
Minusy zbiorników mokrych:
- wyższe koszty utrzymania w stosunku do zbiorników suchych (konieczność odmulania, umacniania brzegów)
- wyższe koszty budowy w stosunku do zbiorników suchych
Plusy zbiorników suchych:
- tańsze i prostsze w eksploatacji niż mokre
- tańsze w budowie niż mokre
Minusy zbiorników suchych:
- przy niesprzyjających warunkach gruntowo-wodnych zbiorniki są obszarami podmokłymi, lub / i okresowo zalewanymi
Przy obu rodzajach zbiorników zawsze będzie występować ingerencja w istniejące stosunki gruntowo – wodne.
Zbiorniki mokre - poziom wody gruntowej w rejonie zbiornika jest wysoki, ale podlega mniejszym wahaniom.
Zbiorniki suche – poziom wody gruntowej w rejonie zbiornika jest niski i podlega większym wahaniom.
Następuje również zmiana morfologii (ukształtowania) terenu, ale często może to być zmiana korzystna dla przestrzeni miejskiej.
Czy możliwa jest przebudowa zbiornika mokrego na mieszany?
Tak, istnieje możliwość przebudowy istniejących zbiorników „mokrych” na zbiorniki „mieszane”. Zamiana tradycyjnego zbiornika „mokrego” (istniejący lub projektowany) na tzw. „mieszany” może być podyktowana następującymi względami:
- konieczne jest zwiększenie pojemności retencyjnej przy ograniczonej powierzchni przeznaczonej pod zbiornik
- występowanie zbyt dużej pojemności, która nie uczestniczy w retencjonowaniu wody
(dno zbiornika posiada znaczny spadek podłużny, co przy konieczności zachowania minimalnej głębokości w części wlotowej, powoduje występowanie zbyt dużej pojemności „martwej”)
- istnieje potrzeba obniżenia kosztów budowy lub eksploatacji zbiornika
- stworzenie warunków gniazdowania dla ptactwa i innych małych zwierząt okołowodnych
- w przypadku, kiedy chcemy przywrócić pierwotne warunki naturalne
Materiał opracowany przez Gdańskie Melioracje
