Gala otwarcia Festiwalu odbyła się we wtorek, 26 lipca. W Gdańskim Teatrze Szekspirowskim byli obecni posłowie, przedstawiciele władz województwa pomorskiego i miasta Gdańska, członkowie Rady Teatru Szekspirowskiego, Fundacji Theatrum Gedanense, jury festiwalowych konkursów, a także osoby ze świata kultury, sztuki, biznesu, miłośnicy teatru i samego Szekspira.
„Cudowna jest głupota tego świata“
Przemówienie inaugurujące Festiwal wygłosiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
- „Cudowna jest głupota tego świata!” – głosi motto 27 edycji Festiwalu Szekspirowskiego, zaczerpnięte z „Króla Leara” Williama Szekspira. Nim wygodnie rozsiądziemy się w fotelach myśląc, że sprawcami tej głupoty nie „my” jesteśmy, tylko jacyś „oni”, Szekspir obśmieje nasze dobre samopoczucie: „Godny podziwu wykręt łajdaczącego się człowieka – obarczać gwiazdy odpowiedzialnością za własną koźlą naturę!”. Publiczności festiwalowej i artystom życzę dobrego czasu. Organizatorom jak najmniej sytuacji wymykających się spod kontroli. A nam wszystkim, żebyśmy wyrzekali się koźlej natury, co głupotę sprowadza na ten świat, bo trudno już to rzeczywiście wytrzymać – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
Do tegorocznego motta festiwalu odnosił się także Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego.
- Jak rozumieć to zdanie? Jak je zinterpretować? Z pewnością nie ma jednej prawidłowej odpowiedzi. Na pewno trzeba je rozważyć w kontekście obecnych wydarzeń oraz wyzwań stojących przed nami i następnymi pokoleniami. Wyciągajmy wnioski z historycznych tragedii, unikajmy błędów popełnionych przez naszych poprzedników, dbajmy o siebie nawzajem, czyńmy dobro. Zdaję sobie sprawę jaką wagę ma coroczne święto Mistrza ze Stratfordu organizowane przez Gdański Teatr Szekspirowski. Nie do przecenienia jest fakt, że dzięki festiwalowi Pomorzanki i Pomorzanie mają możliwość podziwiać kolejne mistrzowskie wystawienia arcydzieł Szekspira prezentowane przez teatry z całego świata. Wszystkim Państwu, całej festiwalowej publiczności, życzę wzruszeń, zadumy, zachwytu!
Teatr musi chcieć, teatr musi brzmieć
Program festiwalu pokrótce przedstawiła dyrektorka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego.
- Nasze propozycje to wynik wielu dyskusji, kompromisów – od tych merytorycznych, po finansowe. Pokażemy Wam w tym roku ostatnią produkcję legendarnego Petera Brooka, koprodukcję naszego teatru ze światową gwiazdą – Needcompany z Belgii, a także inną światową gwiazdę, tym razem z Wielkiej Brytanii – Charlotte Rampling. Będzie „Hamlet” w wersji flamenco, prosto z Sevilli i dwa inspirowane Szekspirem monodramy w wersji stand-upowej z Wielkiej Brytanii. Zarówno program główny, jak i wydarzenia towarzyszące obracać się będą wokół ludzkich wyborów, odpowiedzialności i powinności wobec siebie, drugiego człowieka i wobec świata. Będziemy prezentować różne formy teatralne, będziemy otwarci na nowatorskie odniesienia i inspiracje. Z drżącym sercem czekamy na 10 premier, które zobaczymy podczas tegorocznej edycji. I pozwólcie Państwo że zacytuję Wojciecha Młynarskiego: „Co by się nie działo teatr musi grać, teatr musi grać, teatr musi grać. Pytań masę całą teatr musi dać i odpowiedź na nie znać. Co by się nie działo, teatr musi chcieć, teatr musi brzmieć, trafiać w czysty ton. Musi iść na całość i odwagę mieć zakpić - nim uczyni skłon.” – mówiła Agata Grenda, dyrektorka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego.
Program Festiwalu jest różnorodny i wyjątkowy. Wspominał o tym także Zbigniew Canowiecki, prezydent Pracodawców Pomorza, członek Rady Teatru Szekspirowskiego.
- Kiedy dyrektorka GTS Agata Grenda przedstawiała Radzie Teatru program festiwalu zwróciliśmy uwagę, że podczas tegorocznej edycji wybrzmiewać będą kwestie niezwykle istotne dla współczesnego teatru. Zauważalne jest przede wszystkim wprowadzenie w główny nurt festiwalu kwestii społecznych, zagadnień dawniej niszowych, a przecież w teatrze dwudziestego pierwszego wieku wybrzmiewających z pełną mocą również na deskach teatru tradycyjnego. Dyrektorka Agata Grenda i jej kuratorski zespół otworzył festiwal między innymi na teatr współtworzony - w niezwykle dojrzały sposób - przez osoby z rozmaitymi formami niepełnosprawności. Znajdujemy w nim potwierdzenie istoty szekspirowskiego uniwersum, w którym dążenia duchowe splatają się z potrzebą wyrażania najgłębszych uczuć, miłości we wszystkich jej przejawach, nie zapominając przy tym o cielesności, o namiętności. Dzięki temu tak ważne kwestie estetyczne mogą współbrzmieć z niezwykle ciekawymi sposobami odczytywania świata przez pryzmat dzieł Williama Szekspira – powiedział Zbigniew Canowiecki.
Gości powitała także Justyna Limon, wdowa po Jerzym Limonie, pomysłodawcy Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Odniosła się także do historii powstawania wydarzenia, jak i samego Teatru.
- Zarówno teatr, jak i festiwal powstały z inicjatywy obywatelskiej. Kiedy Jerzy Limon wraz z paroma przyjaciółmi założył Fundację Theatrum Gedanense, stowarzyszenie – oprócz szczytnego i szalonego (jak wielu mówiło) celu, czyli odbudowy teatru elżbietańskiego – nie miało dosłownie nic: ani siedziby, ani pieniędzy, ani znajomości. Było tylko marzenie i niezachwiana wiara charyzmatycznego lidera w sukces tego przedsięwzięcia. Co prawda zajęło to ćwierć wieku, ale udało się! Najpierw odbyły się pierwsze Dni Szekspirowskie podczas Jarmarku Dominikańskiego w 1993 roku, później pierwszy festiwal z okazji obchodów millenium Gdańska w 1997 roku, aż wreszcie otwarcie teatru w 2014 roku. Możemy być wszyscy dumni z tego, że to właśnie w Gdańsku, naszym wyjątkowym mieście „Solidarności”, oddolna inicjatywa obywatelska zwyciężyła. Warto o tym pamiętać – szczególnie w dzisiejszych czasach – i nigdy nie traci ducha walki i nadziei – mówiła Justyna Limon.
Uczestnicy gali otwarcia zobaczyli „Leara – esej aktorski“ w wykonaniu Andrzeja Seweryna. Aktor został uhonorowany specjalną nagrodą Grand Yoricka za nieprzemijającą wiarę w Szekspira i przybliżanie jego dzieł oraz ich wybitnych interpretacji kolejnym pokoleniom widzów.
27. międzynarodowy Festiwal Szekspirowski
Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie festiwalszekspirowski.pl.
Spektakle z Hiszpanii, Belgii, Francji, Wielkiej Brytanii oraz Polski. Ostatnia produkcja legendarnego Petera Brooka, polska premiera Needcompany, spektakl flamenco, piętnastominutowa opera syntetyczna Łodzi Kaliskiej, medytacyjna uczta literacka z Charlotte Rampling i wiele wydarzeń towarzyszących!
Przygotowania do 27. międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego toczyły się w cieniu wojny w Ukrainie, która nie zdążyła zagościć na teatralnych scenach w minionej edycji festiwalu. Odbiła się w nim głównie postpandemiczna chęć odreagowania, śmiechu i bycia blisko. Tym razem w tle mieliśmy nie tylko wojnę, ale też krwawe protesty w Iranie, piłkarski mundial okupiony cierpieniem tysięcy niewinnych ludzi i kneblowaniem ust sportowcom, walczącym o prawa człowieka i coraz trudniejsze do życia czasy dla całej Europy, w której inflacja przyspieszyła w sposób nieznany od 1989 r.
Codziennie odczuwamy kryzysy związane z niszczeniem klimatu, czasem na własnej skórze, choć na co dzień niespecjalnie się nimi przejmujemy. Podstawowe prawa jednostki są łamane w wielu krajach, a świat wydaje się niczego nie uczyć na własnych błędach i powtarzających się mechanizmach historii.
Dlatego organizatorzy 27. międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego uznali, że odzwierciedleniem obecnej sytuacji będzie motto zaczerpnięte z „Króla Leara” Williama Szekspira: „Cudowna jest głupota tego świata!”.
W tragedii tej czytamy: „Cudowna jest głupota tego świata! Kiedy nasz los niedomaga – często zresztą skutkiem naszych własnych nadużyć – winimy za niepowodzenia słońce, księżyc i gwiazdy: tak jakby człowiek był nędznikiem z konieczności, głupcem z wyroku niebios, łotrem, złodziejem i zdrajcą za sprawą obrotów sfer, pijakiem, kłamcą i rozpustnikiem z racji niezwalczonego wpływu planet; tak jakby całe nasze zło brało się z boskiego dopustu. Godny podziwu wykręt łajdaczącego się człowieka – obarczać gwiazdy odpowiedzialnością za własną koźlą naturę!” („Król Lear”, Edmund, akt 1, scena 2, przekład Stanisława Barańczaka).
Podczas tegorocznego festiwalu organizatorzy zmieniają formułę konkursu o Złotego Yoricka, rozszerzając ją o teatry pozainstytucjonalne. Odbędzie się także na aż dziesięć premier – polskich i zagranicznych; na warsztaty z gośćmi ze świata, na – tradycyjnie – odkrywanie Szekspira w różnych teatralnych formach, na śniadania festiwalowe i dyskusje kuluarowe!
Minionych 26 edycji to ponad 230 zespołów z całego świata i produkcje reżyserów europejskich, takich jak Luk Perceval, László Bocsárdi, Elizabeth LeCompte, Robert Sturua, Silviu Purcarete, Edward Hall, Giuseppe Dipasquale i wielu innych. Przez 26 edycji prezentowane były interpretacje sztuk Szekspira z ponad 40 krajów, w tym z Wielkiej Brytanii, Rosji, Ukrainy, Niemiec, Łotwy, Kuby, Danii, Włoch, Białorusi, Węgier, Armenii, Islandii, Izraela, Iranu, Korei Południowej, Stanów Zjednoczonych, Japonii, Hiszpanii, Gruzji, Finlandii, Szwecji, Macedonii, Czech, Rumunii czy Zimbabwe.
