Historia dzielnicy

W połowie XIX wieku prasa gdańska stosowała także nazwę Przerabka. Początkowo (wzmiankowane od 1780 roku) osiedle nad Wisłą, powstałe wzdłuż drogi flisackiej, używanej przy przeciąganiu (trałowaniu) tratw za pomocą lin, zwanej trelem (stąd nazwa Troyl), w miejscu obecnej ul. Nad Brzegiem oraz drogi (obecna ul. Sienna) do przeprawy przy Gęsiej Karczmie, do końca XIX wieku z nieliczną, rozproszoną zabudową i z kilkoma zagrodami nad Wisłą, naprzeciwko Polskiego Haka. Bardziej na północy, naprzeciw wyspy Ostrów, od połowy XVII wieku funkcjonowały dwa większe gospodarstwa, tzw. Mały Holender i Wielki Holender; w tym drugim działający tu wiatrak przetrwał jeszcze do początku XX wieku. W rejonie Heubuder Straße (ul. Sienna) powstała w 1869 roku wytwórnia rzecznych łodzi Johanna Daniela Wojana, po roku 1900 przeniesiona na Troyl 13 (ul. Przetoczna). W 1885 w Przeróbce mieszkało 359 osób. Od 1 IV 1907 w granicach administracyjnych miasta Gdańska, z około 400 mieszkańcami. Po powstaniu w roku 1904 kanału zwanego Kaiserhafen (Kanał Kaszubski), powstaniu nowych nabrzeży, doprowadzeniu kolei i wybudowaniu w 1912 mostu Siennickiego, obszar Przeróbki i okolic poddany został intensywnej zabudowie przemysłowej. W roku 1905 powstała działająca i obecnie kolejowa stacja rozrządowa, zwana do 1945 Kaiserhafen Bahnhof. Powstało wówczas osiedle mieszkaniowe, głównie dla pracowników warsztatów kolejowych, przy Breitenbachstraße, Wichertstraße (ul. Lenartowicza), Bodelschwinghstraße (ul. Kryniczna) i Troyl. Podczas I wojny światowej na wysokości ujścia Motławy do Wisły utworzony został obóz jeniecki (od 15 I 1915 obóz pracy) dla oficerów i żołnierzy rosyjskich. W okresie II Wolnego Miasta Gdańska powstały składy Towarzystwa Aldag. Położenie nad Wisłą sprzyjało w tym czasie powstawaniu mniejszych zakładów produkujących kutry i łodzie. W 1927 roku Przeróbkę połączono linią tramwajową ze Śródmieściem, oddano też wówczas do użytku asfaltową drogę na Stogi (obecnie ul. Wosia Budzysza). W tym okresie powstało osiedle domków szeregowych przy ul. Troyl. W 1945 roku nazwę Troyl nieoficjalnie zmieniono na Trojan, Zarząd Miasta przyjął wprawdzie nazwę Zawiśle, jednak w 1948 z dwóch proponowanych nazw: Przerabka lub Przeróbka, Ministerstwo Administracji Publicznej zatwierdziło drugą.
Od maja 1945 uruchomiono Warsztaty Główne Gdańsk-Trojan, następnie Warsztaty Kolejowe Polskich Kolei Państwowych, od 1952 Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego. Od roku 1948 uruchomiono produkcję w fabrykach chemicznych (późniejsze Gdańskie Zakłady Nawozów Fosforowych) 5 IX 1960 przy ul. Siennej 26 oddano do użytku budynek Szkoły Podstawowej nr 61 (od 1973 im. Józefa Wybickiego). W roku 1970 przy ul. Siennickiej 23 otwarto Zakład Karny Gdańsk-Przeróbka.