Te szczególne budowle, zwane często ławami mięsnymi, można jeszcze zobaczyć na zdjęciach z początku XX wieku, a nawet z lat trzydziestych. Na początku XXI wieku przez ponad dekadę prowadzone były rozległe badania archeologiczne w kwartale przy Bazylice Mariackiej, między ulicami Mariacką i Św. Ducha. Obszerny tom, wydany w ramach serii „Res Gedanenses. Studia i materiały Muzeum Gdańska”, zawiera opracowanie naukowe tych wielowątkowych badań, dokonanych w miejscu, w którym przez ponad pięćset lat prowadzono tego rodzaju działalność rzemieślniczą.
„Jatki rzeźnicze” – piszą w przedmowie Ewa Trawicka, dyrektor Muzeum Archeologicznego i Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska – „zapewne z powodu swojej niezbyt znaczącej formy architektonicznej, nie doczekały się do tej pory większego opracowania naukowego, a informacje na temat tego rejonu Gdańska przedstawiane były na marginesie prac poświęconych rozwojowi przestrzennemu miasta, budowie kościoła i historii cechu rzeźników głównomiejskich. Głównym celem badań archeologicznych jest dążenie do odtworzenia w sposób jak najpełniejszy otoczenia i warunków życia ludzi w dawnych wiekach. Przeprowadzone wykopaliska i późniejsze badania nad znaleziskami, których podsumowanie zawiera niniejsza publikacja, realizują ten cel. Nowe dane źródłowe na temat jatek rzeźniczych w sposób znaczący się poszerzyły, a wiele dotychczasowych ustaleń – dokonanych na podstawie skąpych źródeł pisanych, kartograficznych i ikonograficznych – uległo weryfikacji”.
***
„Jatki mięsne w Gdańsku od XIV do XX wieku”, pod redakcją Aleksandry Pudło, Waldemara Ossowskiego i Ewy Trawickiej, Muzeum Gdańska i Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk 2018.
Spis treści: Przedmowa; Wprowadzenie (Aleksandra Pudło); Jatki rzeźnicze Głównego Miasta w Gdańsku w świetle źródeł archeologicznych (Robert Krzywdziński); Analiza stratygraficzno-przestrzenna zabudowy przy ul. Św. Ducha 44-46 na tle budownictwa Głównego Miasta w Gdańsku (Monika Kasprzak); Asortyment naczyń ceramicznych ze średniowiecznych jatek rzeźniczych (ław mięsnych) w Gdańsku (Bogdan Kościński); Naczynia ceramiczne lokalnej produkcji oraz importowane, użytkowane od XVI do XIX wieku (Joanna Dąbal); Zabytki metalowe (Ewa Trawicka); Monety (Borys Paszkiewicz); To nie mogło być w piątek! czyli ślady obecności pielgrzymów w materiałach z badań na stanowisku Ławy Mięsne w Gdańsku (Henryk Paner); Plomby tekstylne i towarowe (Maria Karolina Kocińska); Zabytki wykonane z drewna, kości, poroża i rogu bydlęcego (Monika Kasprzak); Zabytki skórzane (Beata Ceynowa); Zespół zabytków ze szkła (Olga Krukowska); Opracowanie zbioru kafli piecowych (Olga Krukowska); Fajki gliniane (Michał Korszański); Zabytki bursztynowe (Michał Korszański); Wyroby kamienne (Michał Korszański); Okiennice – zamknięcia średniowiecznych otworów okiennych (Katarzyna Darecka); Warunki osadnictwa i użytkowanie roślin w rejonie jatek rzeźniczych (XIV–XVII w.) – przesłanki archeobotaniczne (Monika Badura, Małgorzata Latałowa); Zwierzęce szczątki kostne z jatek rzeźniczych w Gdańsku (Marzena Makowiecka, Daniel Makowiecki); Płyty przedprożowe z elewacji dawnego budynku jatek mięsnych w Gdańsku? (Elżbieta Nakonieczna); Analiza źródeł wraz z próbą odtworzenia zmian w układzie przestrzennym kwartału obejmującego jatki rzeźnicze (Zofia Maciakowska).
