„Teraźniejszość przeszłości” to publikacja poświęcona historii muzealnictwa i historiografii w Gdańsku i na Pomorzu od zakończenie II wojny światowej po współczesność. „Stanowi przegląd wyzwań, rozwoju oraz specyfiki muzealnictwa i badań historiograficznych w regionie. Na ponad 670 stronach znajduje się 26 artykułów przybliżających historie poszczególnych miast, muzeów i osób zasłużonych dla rozwoju pomorskiego muzealnictwa oraz rozwoju badań naukowych”.
„Teksty te portretują zbiorowo tych, którzy wykonali w minionych dziesięcioleciach ogromną pracę zarówno wokół tworzenia ważnych instytucji kultury, jak i związaną z ochroną dziedzictwa” – napisał w recenzji Cezary Obracht-Prondzyński.
***
„Teraźniejszość przeszłości. Muzealnictwo oraz historiografia w Gdańsku i na Pomorzu po roku 1945”, red. Ewa Barylewska-Szymańska, Sylwia Bykowska, Muzeum Gdańska i Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, Gdańsk 2024.
Spis treści: Wstęp (Waldemar Ossowski); Część 1. Gdańskie muzealnictwo: Muzeum w organizacji. Początki powojennej historii Muzeum Pomorskiego w Gdańsku w świetle dokumentów archiwalnych (Magdalena Mielnik, Sylwia Parais); Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku – sześć dekad w służbie morskiego dziedzictwa kulturowego (Robert Domżał); Towarzystwo Przyjaciół Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku i jego rola w ochronie oraz popularyzacji dziedzictwa morskiego (Jerzy Litwin); O początkach działalności Muzeum Archeologicznego w Gdańsku (Krzysztof Godon); Powstanie i początki działalności Muzeum Historii Miasta Gdańska (1970-1975) (Krzysztof Szymański); Pamięć Solidarności i współczesne zaangażowanie na rzecz uniwersalnych praw człowieka. O misji Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku (Basil Kerski); Muzeum II Wojny Światowej – od pomysłu do realizacji (Janusz Marszalec); „Wystawić” Danzig poza Gdańskiem. Ekspozycje organizowane przez byłych gdańszczan w Niemczech w latach 1945-1970 (Peter Oliver Loew); Część 2. Muzea na Pomorzu: Działalność Muzeum Sopotu w latach 2001-2023 (Karolina Babicz-Kaczmarek); Zanim powstało Muzeum Miasta Gdyni – koncepcja, okoliczności powołania i organizacja Działu Historii Miasta Gdyni (Marcin Szerle); Muzeum Emigracji w Gdyni – historia, misja, działalność (Kinga Alina Langowska, Rafał Raczyński); Kilka uwag o społecznym kontekście powstania Muzeum Zamkowego w Malborku (Janusz Trupinda); Adaptacja historycznych wnętrz zamku w Malborku do funkcji muzealnych (Agnieszka Kowalska); Książnica profesora Gerarda Labudy w Wejherowie jako muzealny ośrodek badań naukowych (Adam Lubocki, Michał Hinc); Niemuzealny Stutthof w latach 1945-1962. Proces zapominania, deformacji i budowy nowej regionalnej pamięci (Marcin Owsińskik); Powojenna odbudowa Muzeum Miejskiego w Toruniu (1944-1950). Trudne początki i rekonstrukcja zasobu muzealnego (Iwona Markowska); Niesubordynacja, czyli jak utworzono Muzeum w Elblągu (Grzegorz Stasiełowicz); Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie. Półwiecze działalności (Katarzyna Juchniewicz); Siła pogranicza: Muzeum Narodowe w Szczecinie w XXI wieku (Dariusz Kacprzak); Barlinek i Stare Łysogórki – dwa modele powstawania polskich muzeów regionalnych na Pomorzu Zachodnim (Radosław Skrycki); Cecylia Vetulani i Hieronim Skurpski – niezwykły duet architektów olsztyńskiego muzealnictwa (Magdalena Wałkuska); Część 3. Historiografia: Badania archeologiczne Konrada Jażdżewskiego w Gdańsku (Tadeusz Grabarczyk); Badania nad dziejami prasy pomorskiej XIX i pierwszej połowy XX wieku prowadzone w Gdańsku i regionie (Tomasz Krzemiński); Działalność wydawnicza i pomorzoznawcza Instytutu Bałtyckiego w latach 1945-1949 (Bartosz Poświata); Stanisław Gierszewski (1929-1993) – historyk Pomorza (Gabriela Majewska); Działalność naukowa Bernarda Janika (1904-1977). Z dziejów powiązań naukowych gdańskiego środowiska historycznego po II wojnie światowej (Marcin Grulkowski); Noty o autorach; Wykaz skrótów; Spis ilustracji.
