Uwarunkowania urbanistyczne
Jednostka pomocnicza Wrzeszcz Górny to południowo-zachodnia część dzielnicy urbanistycznej Wrzeszcz – jednego z trzech metropolitalnych, ogólnomiejskich ośrodków usługowych Gdańska. Jest to wielofunkcyjna dzielnica o śródmiejskim charakterze i w znacznym stopniu ukształtowanej strukturze, z zachowanym historycznym układem urbanistycznym. Zlokalizowanych jest tu wiele obiektów o znaczeniu ponadlokalnym, takich jak kampus Politechniki Gdańskiej, Teatr Miniatura oraz obiekty administracyjne i konsulaty. W zachodniej części dzielnicy, wzdłuż głównej arterii transportowej (alei Grunwaldzkiej), jest zlokalizowanych szereg usług o charakterze miastotwórczym, kształtujących tak zwane Centralne Pasmo Usługowe (CPU); koncentrują się tu obiekty biurowe, handlowe, gastronomiczne i rzemieślnicze. Funkcję handlową realizują nie tylko wielkie centra, takie jak Galeria Bałtycka i Centrum Handlowe Manhattan, ale także pierzeje usługowe wzdłuż alei Grunwaldzkiej, ulic Dmowskiego czy Partyzantów, które kształtują jednocześnie główne przestrzenie publiczne Wrzeszcza Górnego. Dzielnica jest bardzo dobrze wyposażona w podstawowe usługi społeczne – szkoły i przedszkola.
W zachodniej części przeważa funkcja mieszkalna wielorodzinna w bardzo zróżnicowanej formie: od zabytkowych XIX i XX wiecznych willi miejskich, przez kwartały zabudowy w rejonie alei Grunwaldzkiej, do współczesnych bloków z tzw. wielkiej płyty. W panoramie dzielnicy charakterystyczne są budynki wysokościowe: Olimp, Quarto Towers i Neptun. Znaczą część (ok. 40%) Wrzeszcza Górnego stanowią tereny zieleni, z czego największą powierzchnię zajmują tereny leśne Jaśkowej Doliny wraz z Cmentarzem Srebrzysko. Park leśny Jaśkowej Doliny to główny obszar rekreacyjno-wypoczynkowy. Na terenie Wrzeszcza znajduje się również szereg mniejszych skwerów i parków.
Wrzeszcz Górny jest doskonale skomunikowany z pozostałymi rejonami miasta poprzez sieć linii tramwajowych i autobusowych, a także dzięki przystankom SKM i PKM. Dworzec kolejowy, wraz z pętlą autobusową, stanowi również węzeł integracyjny dla komunikacji zbiorowej rangi ponadlokalnej.
Kierunki rozwoju
We Wrzeszczu Górnym będzie realizowana polityka koncentracji zabudowy i wypełniania ukształtowanych struktur urbanistycznych; utrzymana będzie wielofunkcyjność rejonu CPU – poprzez intensyfikację funkcji usługowych, w tym biurowych, gastronomicznych i handlowych. Wzmacniany będzie kierunek rozwoju ku dzielnicy wiedzy, w oparciu o dalszy rozwój kampusu Politechniki Gdańskiej w rejonie ulic Traugutta i Sobieskiego, z włączeniem Gdańskiego Parku Naukowo-Technologicznego. Kontynuowany będzie rozwój funkcji usługowych i usługowo-mieszkaniowych.
Aktualnie największe zmiany w tkance dzielnicy dokonują się na terenie dawnej jednostki wojskowej, adaptowanej na osiedle mieszkaniowo-usługowe, z zachowaniem i rewaloryzacją wybranych zabudowań dawnych koszar, tzw. Garnizon. W mniejszej skali zakłada się także restrukturyzację i zmianę funkcji terenów dotychczas usługowo-składowych (tereny popocztowe przy ul. Partyzantów) oraz terenów po zbędnej infrastrukturze technicznej w kierunku zabudowy usługowo-mieszkaniowej.
Wśród najważniejszych inwestycji miejskich planowanych w rejonie Wrzeszcza Górnego wymienić można m.in. rozbudowę Cmentarza Srebrzysko w kierunku Brętowa. Dla poprawy bezpieczeństwa powodziowego planowana jest rozbudowa systemu zbiorników retencyjnych, w tym w rejonie ulic Wileńskiej i Sobieskiego. W otoczeniu zbiorników retencyjnych zakłada się urządzenie ogólnodostępnych terenów rekreacyjnych, jako miejsca wypoczynku dla mieszkańców.
Dynamiczny rozwój miasta wymaga uzupełnienia sieci transportowej. Najistotniejszym elementem w tym zakresie na terenie Wrzeszcza Górnego będzie realizacja połączenia linią tramwajową dzielnic tzw. górnego tarasu z Wrzeszczem – tzw. trasą Gdańsk Południe–Wrzeszcz (GPW) oraz budowa łącznika tramwajowego do dworca kolejowego wzdłuż ulicy Klonowej.
Środowisko
Dominująca część dzielnicy położona jest w strefie krawędziowej Wysoczyzny Gdańskiej i charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu oraz wysokim udziałem lasów. Pełnią one ważną rolę rekreacyjną, zwłaszcza Jaśkowy Las, zwany Gajem Gutenberga oraz lasy na Górze Sobótka. Północna i północno-wschodnia część dzielnicy położona na dolnym tarasie. W krajobrazie widoczne są, wcinające się w wysoczyznę, doliny trzech potoków: Strzyży i jej dopływów: Potoku Jaśkowego i Potoku Królewskiego. Dolinami Strzyży i Potoku Królewskiego przebiegają błękitno-zielone pasma, budujące powiązania ekologiczne w mieście. Kompleksy leśne i tereny zadrzewione włączone zostały do Ogólnomiejskiego Systemu Terenów Aktywnych Biologicznie (OSTAB).
Obszary i obiekty objęte ochroną:
- fragment otuliny Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, a na krótkim odcinku – bezpośredni styk z granicą Parku
- 29 pomników przyrody, w tym dwa grupowe
- bezpośrednie sąsiedztwo zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Dolina Potoków Strzyża i Jasień
Tereny wskazane do ochrony:
- dwa tereny cenne przyrodniczo proponowane do ochrony w formie użytków ekologicznych: Jaśkowe Bluszcze i Flora Cygańskiej Górki
- jeden obszar wskazany do objęcia ochroną w formie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego pod nazwą Jaśkowe Parowy
Powierzchnia pokrycia miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego [%]
- 57,3
Inżynieria
Zapewniony dostęp do wszystkich sieci inżynieryjnych. Ogrzewanie realizowane jest w znacznym stopniu poprzez indywidualne i lokalne systemy. Przez obszar jednostki biegnie odcinek potoku Strzyża ze zbiornikiem Srebrniki, częściowo zakryty Jaśkowy Potok ze zbiornikiem Jaśkowa Dolina oraz odcinek Potoku Królewskiego wraz ze zbiornikiem Wileńska i projektowanym zbiornikiem Wileńska II. Odwodnienie realizowane systemem grawitacyjnym.
Opracowanie: Biuro Rozwoju Gdańska
