9 lipca 2001 roku w godzinach popołudniowych nad Gdańskiem nastąpiło potężne oberwanie chmury. W wyniku opadów deszczu wylały potoki, a niektóre dzielnice miasta znalazły się pod wodą. Usuwanie skutków powodzi trwało wiele miesięcy, zaś prace związane z lepszym zabezpieczeniem przeciwpowodziowym miasta trwają po dziś dzień.
 |
Podczas ulewy dziesięć lat temu w ciągu ośmiu godzin, tj. od godz. 12.00 do godz. 20.00 spadło 127,7 mm wody na metr kwadratowy. To dwukrotnie więcej, niż wynosi dla Gdańska średni miesięczny opad w miesiącu lipcu (68 mm/m2). Główne nasilenie ulewy nastąpiło pomiędzy godz. 15.00 ? 17.00 - w ciągu tych dwóch godzin spadło 90 mm/m2 deszczu.
Główne szkody:
Wody deszczowe z nurtem lokalnych potoków spłynęły do Kanału Raduni mającego maksymalną przepustowość do 25m3/sek. Na skutek ulewy Kanał musiał przejąć przepływ około pięć razy większy, czyli 125m3/sek. Nadwyżka wody przelała się na tereny przyległe - depresyjne. Do przelania doszło w pięciu miejscach:
- Rejon ul. Małomiejskiej / Serbskiej
- Rejon ul. Gościnnej
- Rejon ul. Niegowskiej
- Trakt Św. Wojciecha 417
- Trakt Św. Wojciecha 450
Przelew wód spowodował zalanie terenów zabudowanych w dzielnicach Św. Wojciech, Lipce, Orunia i Niegowo. Przerwana została komunikacja na drodze krajowej Nr 1 oraz poważnie zagrożona została linia kolejowa relacji Gdańsk ? Tczew, tj. główny szlak kolejowy łączący Port i aglomerację Trójmiasta z pozostałą częścią kraju.
Na Potoku Strzyża nastąpiło przerwanie wału zbiornika retencyjnego ?Srebrzysko?, co spowodowało lokalną powódź w odcinku środkowym potoku wzdłuż ul. Słowackiego (odcinek Potokowa ? Grunwaldzka).
W sumie na skutek powodzi straty w infrastrukturze miasta zostały oszacowane na około 200 mln zł nie licząc strat poniesionych przez ludność. Powodzią dotkniętych zostało około 300 rodzin, a około 5 tys. osób otrzymało "kartę powodzianina" uprawniającą do otrzymania pomocy socjalnej.
1. Pomoc mieszkaniowa dla powodzian
Pomoc dla powodzian w pierwszych dniach koncentrowała się na działaniach doraźnych:
- zorganizowaniu noclegów dla osób, których mieszkania nie nadawały się do mieszkania
- wypłacie doraźnych zapomóg pieniężnych
- zakwaterowaniu gdańszczan w hotelach do czasu wskazania lokalu docelowego lub wyremontowania zniszczonych lokali
- porządkowaniu zalanych terenów i usuwaniu zanieczyszczeń
- wykonywaniu prac naprawczych w budynkach (porządkowanie, osuszanie, uszczelnianie instalacji, wykonywanie ekspertyz itp.)
W wyniku powodzi 304 osoby potrzebowały natychmiastowej ewakuacji. Miejsca noclegowe przygotowano dla nich w 11 placówkach. Były to: SP 56, koszary przy ul. Słowackiego, noclegownia w Nowym Porcie, Wojskowe Liceum Muzyczne przy ul. Łąkowej, SP 47, SP 8, SP 21, SP 41, PCK ul. Hallera, Sztab Kryzysowy Gdynia udostępnił wagony mieszkalne.
Na zakwaterowanie powodzian w hotelach do dnia 30 września 2002 r. wydatkowano kwotę 2 669 642,39 zł. Po 30 września 2002 r. powodzianie zakwaterowani w hotelach uzyskali lokale docelowe lub wrócili do swoich wyremontowanych domów.
Na sprzątanie terenów zalanych w czasie powodzi, osuszanie, konieczne ekspertyzy budynków ? wydatkowano kwotę 2 049 171,78 zł.
Wydatki na usuwanie skutków powodzi związane ze sferą mieszkalnictwa w latach 2001-2005 zamknęły się łącznie kwotą 41 603 294,23 zł. Za tę kwotę zakupiono m.in. 234 nowe mieszkania dla powodzian. Było to konieczne, gdyż 134 budynki należało rozebrać. 166 budynków (głównie na terenie Wrzeszcza i Oruni) zostało wyremontowanych.
2. Pomoc społeczna
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdańsku w okresie od 9 lipca 2001r. do 30 września 2002r. udzielał poszkodowanym doraźnej pomocy. Była to głownie pomoc w formie rzeczowej i pieniężnej. Przyznano łącznie 3 894 świadczenia dla 4 470 osób. Wysokość wypłaconych zasiłków wahała się od 150 zł do 6 000 zł na rodzinę, a ich średnia kwota wyniosła 3 661 zł. Zakupiono m.in. 60 pralek i 60 lodówek o łącznej wartości 96 000 zł.
3. Inwestycje przeciwpowodziowe
W Gdańsku od roku 2001 powstały 23 nowe zbiorniki retencyjne. Koszt ich budowy to ponad 53 mln zł. Nakłady na inwestycje przeciwpowodziowe w Gdańsku w latach 2001-2010 wyniosły w sumie 150 mln zł. Wśród inwestycji na szczególną uwagę zasługują też dwa zrzuty z Kanału Raduni, które zwiększyły dwukrotnie możliwość odprowadzenia wody z kanału.
Inwestycje związane z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym Gdańska trwają nadal. W roku 2011 w budżecie Miasta Gdańska zabezpieczono 105 mln zł m.in. na realizację dwóch projektów unijnych: ?Ochrona wód Zatoki Gdańskiej - budowa i modernizacja systemu odprowadzania wód opadowych w Gdańsku?, w ramach którego m.in. zmodernizowana zostanie kanalizacja deszczowa, powstaną trzy nowe przepompownie i osiem kolejnych zbiorników retencyjnych i ?Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław - Etap I - Miasto Gdańsk?, w ramach którego zostanie przebudowany Kanał Raduni.
4. Inwestycje w Melioracjach Gdańskich
Po usunięciu bezpośrednich zniszczeń wywołanych powodzią (m.in. odbudowa wałów Kanału Raduni i udrożnienie kanału, odbudowa wału na zbiorniku retencyjnym potoku Strzyża, odbudowa zniszczonej kanalizacji deszczowej), w latach 2002 ? 2004 w budżecie miasta zabezpieczono środki 19 195 272 zł, dzięki którym Gdańskie Melioracje mogły wykonać remonty infrastruktury przeciwpowodziowej na terenie Gdańska.
Równolegle do prac bezpośrednio związanych z odbudową zniszczonych obiektów w wyniku powodzi prowadzone były zadania inwestycyjne związane z usuwaniem skutków powodzi na obiektach przeciwpowodziowych Miasta Gdańska ? w sumie kosztowały one 13 489 054 zł w latach 2001 ? 2002, a także zadania inwestycyjne związane z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym miasta Gdańska - w sumie kosztowały one 52 747 419 zł w latach 2002 ? 2008.
W 2006r. Miasto Gdańsk przystąpiło do przygotowania projektu mającego na celu modernizację systemu odprowadzającego wody opadowe oraz podniesienia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego. Przewidywany okres realizacji projektu 2009-2013. Łączny koszt wszystkich inwestycji to 202 057 633 zł.
Od czasu powodzi w 2001 roku:
- ilość zbiorników retencyjnych w Gdańsku zwiększyła się o 20. Większość z nich powstała na Górnym Tarasie. Łącznie są w Gdańsku obecnie 44 zbiorniki retencyjne. W sumie mogą one pomieścić 457 790 m3 wód opadowych.
- dzięki nowym zbiornikom retencyjnym w zlewni kanału Raduni zdolność przejęcia wód opadowych powiększyła się z23 194 m3do221 707 m3, a w zlewni rzeki Raduni z5000 m3do89 848 m3
- z 4 do 11 zwiększono ilość przepompowni na sieci kanalizacji deszczowej, wybudowano też jedną przepompownię melioracyjną (w sumie jest ich 10).
- rozbudowano system odwodnieniowy kryty: długość istniejących drenaży zwiększyła się w stosunku do 2001 roku z6728 kmdo9178 km, długość kolektorów deszczowych ? z386 206 kmdo610 506 km
Pomimo znacznych nakładów na ochronę przeciwpowodziową, zrealizowane inwestycje nie zabezpieczają obszarów miejskich przed powodzią.
Na terenie Gdańska znajdują się 23 potoki, o łącznej długości78,02 km. w najbliższych latach zbiorniki retencyjne mają powstać również na potoku Jaśkowym, potoku Jasień, potoku Klukowskim, potoku Strzelniczka. Obecnie na tych potokach nie ma zbiorników retencyjnych.
Ochrona przeciwpowodziowa jest nadal ważnym elementem inwestycyjnym Miasta, co znajduje odzwierciedlenie w kolejnych WPI, w których przeznacza się na ten cel znaczne środki finansowe.
