Uwarunkowania urbanistyczne
Jednostka pomocnicza Orunia-Święty Wojciech-Lipce jest zlokalizowana w południowym rejonie dzielnicy urbanistycznej Śródmieście. Orunia od strony północnej graniczy z Śródmieściem Historycznym. Zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest głównie w jej północno-zachodniej części i oddziela historyczne centrum od obszarów rolniczych dominujących w południowej części jednostki. Na styku ze Śródmieściem Historycznym i dalej wzdłuż wjazdu do Gdańska od strony południowej występują tereny o funkcji produkcyjnej. Orunia charakteryzuje się również zróżnicowaniem form ukształtowania terenu. Część północno–zachodnia i obszar wzdłuż kanału Raduni, po jego zachodniej stronie, są położone w strefie krawędziowej wysoczyzny i wyróżniają się urozmaiconą rzeźbą terenu, natomiast zlokalizowane na obszarze Żuław Gdańskich grunty rolne Oruni to tereny depresyjne.
Na Oruni występują wszystkie formy zabudowy, od zespołów budynków jednorodzinnych, np. wzdłuż ulicy Nowiny, poprzez zespoły przedwojennej czynszowej zabudowy wielorodzinnej zlokalizowanej pomiędzy Traktem św. Wojciecha a linią kolejową, po typowe osiedle z prefabrykatów wielkopłytowych w północno–zachodniej części. Bardzo cennym przyrodniczo i krajobrazowo elementem wykorzystywanym rekreacyjnie przez mieszkańców Oruni jest niedawno zrewaloryzowany Park Oruński, który zyskał nowe elementy zagospodarowania takie jak zadaszony amfiteatr, latarnie, alejki, ławki, itp.
Jednostka Święty Wojciech stanowi południową granicę Gdańska i sąsiaduje z gminą Pruszcz Gdański. Położona jest częściowo w cennej przyrodniczo i krajobrazowo strefie krawędziowej Wysoczyzny Gdańskiej. Jednostka ta ma charakter podmiejski z niewielkimi enklawami zabudowy jednorodzinnej i pewną koncentracją zabudowy na dolnym tarasie wzdłuż Traktu św. Wojciecha. Zachodnia część jednostki na górnym tarasie jest niezabudowana i stanowi potencjalną ofertę dla lokalizacji dużych, terenochłonnych funkcji usługowych.
Jednostka Lipce od północy graniczy z Orunią, a od południa ze Świętym Wojciechem. Zlokalizowana jest częściowo na wyżynie w stronę Borkowa i obejmuje również dawną tzw. osadę karczemną z charakterystycznym historycznym elementem Lwiego Dworu (dwupoziomowego drewnianego domu podcieniowego z XVI wieku – dawnej karczmy) położonym przy ul. Trakt św. Wojciecha 297. Jednostka włączona została w granice administracyjne Gdańska w 1954 r.
W 2001r. Lipce zalane zostały wodami z przerwanego Kanału Raduni. W wyniku zniszczeń wiele domów uległo wyburzeniu. Po powstaniu obwodnicy południowej w latach 2010–2011 nad Lipcami poprowadzono wiadukt i zbudowano węzeł drogowy. Po obu stronach Traktu św. Wojciecha występuje głównie ekstensywna zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i usługowa (w tym ogrodnicza) po wschodniej stronie traktu. Cennym krajobrazowo elementem tej jednostki jest park Ferberów zlokalizowany po zachodniej stronie Kanału Raduni.
Kierunki rozwoju
Orunia nie ulegnie znaczącym przekształceniom funkcjonalno-przestrzennym. Nowe obiekty mieszkaniowe i usługowe powstaną na terenach dawnych kolonii mieszkaniowych na Oruni (Kolonia Mysia, Rola, Orka i Zaranie). W jednostce urbanistycznej Orunia nowa zabudowa mieszkaniowa, mieszkaniowo-usługowa i usługowo-przemysłowa wypełni – zainwestowane w granicach obszaru o w pełni wykształconej, zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej (ZiWS) – fragmenty dzielnicy.
Przeważająca część Oruni została objęta Gminnym Programem Rewitalizacji, co w przyszłości przyniesie poprawę warunków życia, rozwój funkcji usługowych i zmianę oblicza historycznego przedmieścia Gdańska. Część Oruni znajdującą się na Żuławach, jednocześnie stanowiącą duże kompleksy użytków rolnych, przeznacza się na cele rolnicze. Na obszarach rolniczych, za wyjątkiem Obszaru Chronionego Krajobrazu Żuław Gdańskich (na południe od Starej Raduni), dopuszcza się lokalizację ogniw fotowoltaicznych. W jednostce Orunia sankcjonuje się istniejące ogrody działkowe (Sikorskiego, Okrzei). Południowa część Oruni znajduje się w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Żuław Gdańskich.
W Św. Wojciechu zakłada się realizację znaczącej inwestycji w infrastrukturę sportu i rekreacji o randze metropolitalnej: Narodowe Centrum Sportów Motorowych i Rekreacji. Centrum sportów motorowych to projektowany 195-hektarowy kompleks, w ramach którego planowane są tory wyścigowe umożliwiające rozgrywanie zawodów wielu klas sportów motorowych (kartingowych, motocyklowych i samochodowych), spełniających międzynarodowe wymogi torów wyścigowych. Na terenach wzdłuż Obwodnicy Południowej przewiduje się rozwój zabudowy przemysłowo–usługowo–składowej. Południowo-wschodnią część jednostki przeznacza się pod zabudowę mieszkaniową jako kontynuację istniejącej tu fragmentarycznie zabudowy jednorodzinnej. Obszar wsi Święty Wojciech pomiędzy Kanałem Raduni a Traktem św. Wojciecha planuje się przeznaczyć pod zabudowę mieszkaniowo–usługową, zgodnie ze stanem istniejącego zainwestowania. Położona we wschodniej części Wieś i sanktuarium w Świętym Wojciechu oraz Kanał Raduni są zgłoszone do objęcia ochroną w formie parków kulturowych. Treny po zachodniej stronie Kanału Raduni – Lipce - utrzymają swoją funkcję mieszkaniową, a obszar pomiędzy Traktem św. Wojciecha a linią kolejową oraz w rejonie węzła drogowego Obwodnicy Południowej będzie przekształcał się w kierunku zabudowy przemysłowo–usługowo-składowej.
Środowisko:
obszary i obiekty objęte ochroną
- fragment zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Dolina Potoku Oruńskiego
- fragment użytku ekologicznego Murawy kserotermiczne w dolinie Potoku Oruńskiego
- 10 pomników przyrody
tereny wskazane do ochrony
- 1 teren w całości i fragmenty dwóch proponowane do ochrony w formie użytków ekologicznych
Powierzchnia pokrycia miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego [%]
27,9
Inżynieria
W części zainwestowanej dostęp do sieci inżynieryjnych z wyjątkiem sieci ciepłowniczej. Wody opadowe z zachodniej części obszaru, położonej na lewym brzegu Kanału Raduni są do niego włączone, natomiast pozostały teren jest odwadniany mechanicznie poprzez pompownię Orunia. Na terenie przewidziana jest realizacja dwóch zrzutów wód nadmiarowych z Kanału Raduni i zbiornika przypolderowego Czerwony Most wraz z pompownią. Na obszarze jednostki znajduje się Ujęcie wody Lipce.
Znaczna część jednostki wskazana jako obszar szczególnego zagrożenia powodzią od Kanału Raduni, jednakże obowiązująca mapa zagrożenia powodziowego nie uwzględnia przebudowy koryta cieku i wymaga aktualizacji.
Opracowanie: Biuro Rozwoju Gdańska