Uwarunkowania urbanistyczne
Jednostka pomocnicza Matarnia obejmuje Klukowo, Rębiechowo, Firogę, Matarnię oraz Złotą Karczmę, czyli środkowy rejon dzielnicy urbanistycznej Zachód (od lasów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego do granicy z gminą Żukowo).
W strukturze przestrzennej Matarni można wyodrębnić wyraźne strefy funkcjonalne. Zespoły zabudowy mieszkaniowej o charakterze podmiejskim Klukowa i Złotej Karczmy oddziela od siebie zabudowa produkcyjno-usługowo-składowa zlokalizowana wokół portu lotniczego. Obszar ten stanowi jedno z głównych skupisk miejsc pracy na górnym tarasie. Względna równowaga funkcji mieszkaniowych i produkcyjno-usługowych jest wielką zaletą i szansą na rozwój dzielnicy.
Dynamicznie rozwija się port lotniczy, w ostatnich latach nastąpiła jego znaczna rozbudowa, powstał nowy terminal pasażerski, pas kołowania oraz płyta postojowa dla samolotów; zainicjowano budowę zespołu usług przylotniskowych, zwanego Airport City. Zachodnia Obwodnica Trójmiasta, wraz z koncentracją handlu opartą o węzeł Lotnisko, stanowi silny trzon struktury funkcjonalnej dzielnicy. Realizacja Pomorskiej Kolei Metropolitalnej (PKM) zintegrowała Matarnię z centralną częścią miasta oraz pozwoliła scalić funkcjonalnie całą dzielnicę urbanistyczną Zachód.
Osadnictwo rozwija się w wyodrębnionych jednostkach, posiadających własną tożsamość i specyfikę zabudowy. W Złotej Karczmie i Matarni, na północ od ulicy Słowackiego, występuje zabudowa wielorodzinna o średnich gabarytach. W Klukowie ogranicza się ona do luźnej zabudowy jednorodzinnej wolnostojącej i bliźniaczej.
Kierunki rozwoju
W Matarni przewiduje się umocnienie wielofunkcyjnego charakteru dzielnicy. Nastąpi dalszy rozwój funkcji mieszkaniowych, produkcyjno-usługowych oraz transportowych. Zanikać będzie funkcja rolnicza, choć zostaną utrzymane stałe ogrody działkowe. Funkcja mieszkaniowa skoncentruje się w północnej części Klukowa-Rębiechowa i północnej części Matarni – Złotej Karczmie. W Klukowie-Rębiechowie przewiduje się zabudowę mieszkaniową o niskiej intensywności, o charakterze podmiejskim. Wysoki standard zamieszkania w zabudowie mieszkaniowej powinien stanowić konkurencję dla oferty gmin sąsiednich.
Obwodnica Zachodnia Trójmiasta, rozbudowa lotniska, Pomorska Kolej Metropolitalna, ulica Nowa Spadochroniarzy oraz rozbudowa ulicy Budowlanych wyznaczają transport jako najważniejszą funkcję o znaczeniu ogólnomiejskim i metropolitalnym w dzielnicy. Funkcja ta stanowi istotny bodziec rozwojowy dla inwestycji produkcyjnych i usługowych.
W otoczeniu portu lotniczego powstaną obiekty wykorzystujące walory położenia tego obszaru; nastąpi dalszy rozwój Airport City wraz z usługami towarzyszącymi (węzeł integracyjny ze strefami parkingowymi oraz zabudowa hotelowa i biurowa). Na północ od Airport City powstanie zabudowa usługowa i produkcyjna, która w rejonie pomiędzy ulicami Radarową i Spadochroniarzy będzie się rozwijać jako produkcja w segmencie wysokich technologii, tworząc tzw. Dolinę Krzemową. Przewiduje się także dalsze ożywienie Matarni jako obszaru lokalizacji firm produkcyjno-usługowych, między Obwodnicą Zachodnią Trójmiasta a lotniskiem. W rejonie lotniska planuje się rozwój ww. funkcji na powierzchni około 146 ha terenów inwestycyjnych. Obszary te będą stanowić główne koncentracje miejsc pracy na górnym tarasie. W miarę wypełniania się struktury przestrzennej, może się pojawić potrzeba realizacji dodatkowego przystanku Pomorskiej Kolei Metropolitalnej usprawniającego dojazdy do pracy w rejonie ulicy Sąsiedzkiej.
Wokół węzła Lotnisko, na bazie istniejących wielkopowierzchniowych obiektów Parku Matarnia, nadal będzie się koncentrował handel. Pożądanym kierunkiem rozwoju jest wyposażenie centrum handlowego w usługi uzupełniające, co pozwoli na stworzenie wielofunkcyjnego centrum usługowego. Oferta dzielnicy Matarnia wzbogaci się także o nowe urządzone tereny rekreacyjne (np. w rejonie ulicy Elewów). W Klukowie-Rębiechowie, w miejscu likwidowanej linii kolejowej prowadzącej do lotniska, pojawi się nowe atrakcyjne powiązanie w postaci ciągu pieszo-rowerowego, łączącego tę jednostkę urbanistyczną z Osową-Barniewicami; ciąg będzie jednocześnie pełnił funkcję przyrodniczo-rekreacyjną.
Środowisko
Niemal cała dzielnica położona jest na Wysoczyźnie Gdańskiej, jedynie niewielkie fragmenty – w jej strefie krawędziowej. Należą do nich dolina potoku Strzyża, w jej górnym odcinku, oraz w rejonie ogrodów działkowych – źródliskowy odcinek Potoku Oliwskiego. Zachodnia granica Matarni przebiega skrajem doliny Strzelniczki. Większe tereny zieleni, w postaci płatów lasu oraz ogrodów działkowych, znajdują się we wschodniej części dzielnicy. Tereny te włączone zostały do Ogólnomiejskiego Systemu Terenów Aktywnych Biologicznie (OSTAB). Połączenia między elementami układu zapewnia ciąg łączący OSTAB, poprowadzony wzdłuż dawnej linii kolejowej.
Znaczna część powierzchni Matarni ma charakter rolniczy; to pola, łąki i nieużytki.
Obszary i obiekty objęte ochroną:
- fragment rezerwatu przyrody Dolina Strzyży wraz z otuliną
- niewielki fragment Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego oraz fragment jego otuliny
- fragment zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Dolina Potoków Strzyży i Jasień
- dwa pomniki przyrody, w tym jeden grupowy
Tereny wskazane do ochrony:
- dwa tereny proponowane do ochrony w formie użytków ekologicznych (Kozi Jar w Matarni i Torfowisko w Klukowie oraz jeden w formie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Matarnia
Powierzchnia pokrycia miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego [%]
- 64,5
Inżynieria
Zapewniony dostęp do sieci inżynieryjnych. Przez Matarnię przebiega południkowo dział wód pomiędzy zlewniami Raduni (w kierunku zachodnim) i Martwej Wisły oraz Zatoki Gdańskiej (w kierunku wschodnim).
W części wschodniej obszaru zlokalizowane są górne odcinki Potoków Oliwskiego i Zajączkowskiego, a także Potok Matarnicki (dopływ potoku Strzyża), wraz ze zbiornikiem retencyjnym Kiełpinek. W części zachodniej biegnie rów M z dopływami i zbiornikiem Klukowo.
W granicach jednostki zlokalizowana jest, na sieci deszczowej, pompownia Rębiechowo, która tłoczy wody opadowe do obecnie bezodpływowego zbiornika retencyjnego Rębiechowo III (docelowo przewiduje się odprowadzenie wód ze zbiornika rowem M-4). Przewiduje się budowę zbiornika retencyjnego Rębiechowo IV.
Opracowanie: Biuro Rozwoju Gdańska
