 |
„Kwestia bałtycka” to jedno z klasycznych dzieł polskiej historiografii. Władysław Konopczyński pisał je w latach wojny, a Instytut Bałtycki wydał w 1947 roku.
„Praca ta – czytamy w okładkowej nocie – jest przekrojowym studium dziejów zmagań o dominację lub choćby obecność nad Bałtykiem, toczonych przez zmieniające się organizmy polityczne, powstające i upadające w tym regionie na przestrzeni jego historii pisanej aż do II wojny światowej. Autor analizuje politykę najważniejszych aktorów nadbałtyckiej rozgrywki – Duńczyków, Szwedów, Niemców, Rosjan, Polaków – ukazuje czynniki, za sprawą których w różnych okresach jedne państwa osiągały w niej przewagę, a inne ponosiły porażki, a nawet przestawały odgrywać znaczącą rolę. Kreśląc fascynującą panoramę zmiennych europejskich sojuszy, przedstawia także wpływ na te zmagania Anglii, Holandii, Francji, Austrii i Hiszpanii. Opisując rywalizację potęg, nie zapomina o uwikłanych w nią losach mniejszych plemion a później narodów. Z jego znakomitej analizy wyłania się bardzo złożony, ale spójny obraz zmagań, których skutki dla polityki europejskiej były niekiedy kluczowe: jedne państwa wynosząc na szczyty, inne spychając na margines. Kwestia bałtycka była bowiem znacznie bardziej istotna dla Europy, niż obecnie skłonni jesteśmy sądzić”.
Wydawca tomu informuje, że do tego wydania włączony został „niepublikowany dotąd rozdział VIII rozprawy Władysława Konopczyńskiego. W edycji z 1947 roku nie mógł się on znaleźć m.in., z powodu krytycznych opinii na temat bałtyckiej polityki Rosji sowieckiej w okresie międzywojennym. Zachował się wszakże w maszynopisie, z którego został zaczerpnięty do nowego wydania”. W wydanym tomie „znalazły się także inne poświęcone kwestii bałtyckiej teksty wybitnego historyka, w tym po raz pierwszy publikowany artykuł »Polska powojenna a świat skandynawski«”.
***
Władysław Konopczyński „Kwestia bałtycka”, Ośrodek Myśli Politycznej i Muzeum Historii Polski, Kraków-Warszawa 2014.
Spis treści: I. Kwestia bałtycka do XX w. (osiem rozdziałów); II. Inne pisma bałtyckie: Kwestia bałtycka jako zagadnienie międzynarodowe w czasach nowożytnych, Polska polityka bałtycka, Polska a Bałtyk, Walka z niemczyzną o Bałtyk, Polska powojenna a świat skandynawski.
