„Wielkość Gdańska – czytamy na okładce tej książki – nie opierała się tylko na prawnych regulacjach, ponieważ przywilejów i swobód z nadania królewskiego mu nie brakowało. Gdańsk budował swą republikańską genealogię w obszarze ducha, ducha ewangelickiego, surowego, ale i głęboko humanistycznego, zakorzenionego w Biblii, w antyku i w etyce stoickiej. Książka ukazuje ślady tego protestanckiego etosu w historii, literaturze, sztuce, architekturze i obyczajach mieszkańców Gdańska na przestrzeni stuleci jego istnienia”.
We wstępie Antoni Kozłowski pisze, że „podstawową motywacją autorów do zainteresowania się kulturą ewangelicką i jej materialnymi osiągnięciami w Gdańsku była potrzeba poszukiwania naszej tożsamości lokalnej. Poszukiwania w historii Gdańska ciągłości lokalnej kultury i wolnej od nonsensu ideologii, prawdy o niezwykłym, złożonym i dramatycznym charakterze miejsca, w którym przyszło nam żyć i doświadczać wrażliwości osobistej i artystycznej refleksji nad specyfiką gdańskiego genius loci”.
***
Maciej Żakiewicz „Gdańsk ewangelicki”, wstęp Antoni Kozłowski, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk 2018.
Spis treści: Gdańsk 2016. Poszukiwanie korzeni naszej tożsamości (Antoni Kozłowski); I. Kwestie religijne i etos ewangelicki w Gdańsku; II. Kościoły ewangelickie na Pomorzu i w Gdańsku; III. Portrety i wizerunki gdańszczan; IV. Sentencje Drogi Królewskiej oraz herby i znaki własnościowe w Gdańsku; V. Symbole władzy mieszczańskiej; VI. Port w Gdańsku i zasada zysku; VII. Gdańsk –wielki warsztat pracy; VIII. Dom mieszczański w Gdańsku i okolicach; IX. Ewangelicka edukacja i rozwój nauki w Gdańsku; X. Sztuki piękne i rzemiosło artystyczne w ewangelickim Gdańsku (Malarstwo i grafika, Rzeźba, Architektura, Muzyka, Teatr, Ludwisarstwo, Meblarstwo, Zegarmistrzostwo, Złotnictwo, Kowalstwo artystyczne, Snycerstwo, Bursztyniarstwo, Ceramika, Tkactwo); XI. Opieka społeczna i wymiar sprawiedliwości w Gdańsku; XII. Infrastruktura miejska dawnego Gdańska a bezpieczeństwo i zdrowie jego mieszkańców; XIII. Rewolucja przemysłowa w ewangelickim Gdańsku na przełomie XIX i XX stulecia; XIV. Wolne Miasto Gdańsk i oświata; XV. Tradycja biblijna, epitafia kościelne i nekropolie.
