W publikacji przedstawiono historię willi przy ulicy Orzeszkowej 2 w dzielnicy Aniołki. Właścicielem powstałego na początku lat dwudziestych XX wieku budynku był żydowski kupiec Leon Astrachan. Około 1934 roku została tu przeniesiona Ekspozytura Inspektoratu Ceł, która miała charakter zakonspirowanej komórki wywiadowczej wyspecjalizowanej w zwalczaniu przestępczości celnej. Oficjalnie Ekspozytura funkcjonowała w ramach polskiego Inspektoratu Ceł w Gdańsku, a po jej przeniesieniu do gmachu PKP (1936) w willi przy ówczesnej Opitzstrasse 2 były mieszkania zajmowane przez polskich urzędników celnych.
W czasie wojny budynek zaadaptowano na siedzibę XX Nadodcinka SS „Wisła”. Po 1945 roku służył komunistycznemu aparatowi bezpieczeństwa.
***
Daniel Czerwiński, Andrzej Gąsiorowski „Gdańsk, ul. Orzeszkowej 2. Budynek, ludzie, wydarzenia”, seria: Niezwykła Historia Zwykłych Obiektów, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, Gdańsk 2023.
