„Jest to książka o tym – czytamy w nocie na okładce – w jaki sposób dzieła sztuki czy – szerzej –wytwory kultury wizualnej brały udział w walce ideowej, ideologicznej, a nawet wprost politycznej w Wolnym Mieście Gdańsku. Z jednej strony walkę tę prowadzono na froncie polsko-niemieckiego sporu o narodową tożsamość, a w konsekwencji państwową przynależność Gdańska, z drugiej na froncie wewnątrzniemieckiego sporu tradycjonalistów z modernistami. Autora interesują w tym kontekście nie tylko obrazy malarskie czy graficzne, rzeźba i architektura, ale także pocztówki i znaczki pocztowe, banknoty, numizmaty, odznaki, druki urzędowe, plakaty, fotografie prasowe, ilustracje w książkach i czasopismach, wreszcie – co w Gdańsku szczególnie ważne – konserwacja i restauracja zabytków. Przypatruje się również tym dziedzinom, które nie wytwarzają wizualnych przedmiotów, ale konstruują ich interpretacje, a więc historiografii, krytyce, popularyzacji. Całość poprzedza obszerny prolog, który ukazuje historię gdańskiej walki obrazów – od przejęcia miasta przez państwo pruskie w końcu XVIII wieku aż po powstanie Wolnego Miasta Gdańska”.
***
Jacek Friedrich „Walka obrazów. Przedstawienia wobec idei w Wolnym Mieście Gdańsku”, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk 2018.
Spis treści: Prolog 1793-1920; I. Wizualna reprezentacja Wolnego Miasta Gdańska; II. Gdańsk na rozdrożu. Nowe przeciw staremu – stare przeciw nowemu w architekturze i ochronie zabytków; III. Polski? Niemiecki? Niderlandzki? Spór o narodową tożsamość Gdańska i jego sztuki; IV. „Być Niemcami” przeciw „polskiemu niebu”. Konflikt obrazowy w przededniu konfliktu zbrojnego; Epilog 1939-1949; Zakończenie.
