„Dzieje obozu Neufahrwasser i komand oraz filii na Westerplatte nie zostały dotychczas gruntownie opisane” – przypomina we wstępie Wojciech Turek, autor opracowania tego zbioru wspomnień. Jednak „niezależnie od zmian organizacyjnych i różnorodnego nazewnictwa, obozy dla jeńców cywilnych w Gdańsku w latach 1939-1941 miały na celu internowanie i represjonowanie Polaków (ze względów narodowych) oraz Żydów (ze względów rasowych), a »sposób traktowania więźniów i warunki bytu – jak wskazała Elżbieta Grot – przyczyniały się do ich eksterminacji pośredniej i bezpośredniej«”.
„W archiwum Muzeum Stutthof” – czytamy w innym miejscu we wstępie – „znajdują się relacje byłych więźniów systemu obozu Stutthof. Wśród nich znajdują się świadectwa więźniów Westerplatte i Neufahrwasser. Nie są one znane szerszemu kręgowi czytelników, choć były wykorzystywane przez naukowców i – zważywszy niedostatek innych źródeł – stanowią kopalnię wiedzy o losach Polaków w Gdańsku i na Pomorzu w pierwszych latach okupacji. […] Większość zamieszczonych w wyborze źródeł nie była nigdy publikowana albo obecnie jest trudno dostępna”.
***
„W cieniu obozu Stutthof: martyrologia więźniów w gdańskim obozie Neufahrwasser (1939-1940) i Aussenstelle Westerplatte (1939-1941). Wybór relacji i wspomnień”, wstęp i opracowanie Wojciech Turek, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Gdańsk 2020.
Spis treści: Wstęp: Gefangenenlager Neufahrwasser (1939-1940), Martyrologia więźniów, Komando Westerplatte, Aussenstelle Westerplatte (1940-1941), Podsumowanie, Nota edytorska; Reportaż: François Maret, Na Westerplatte – miejscu bohaterstwa żołnierza polskiego; Wspomnienia, relacje więźniów: Wspomnienia Marii Stiebal, Relacja Władysława Deika, Relacja Franciszka Racławskiego (1), Z pamiętnika Mieczysława Filipowicza, Relacja Anzelma Rudłowskiego (1), Wspomnienia ks. Józefa Szarkowskiego (1), Wspomnienia Witolda Formańskiego, Z pamiętnika Kazimierza Brzuszkiewicza, Relacja Teodora Kluki, Wspomnienia ks. Józefa Szatkowskiego (2), Wspomnienia Brunona Zwarry, Relacja Cypriana Wosztala, Z pamiętnika Wacława Mitury (1), Relacja ks. Zygmunta Wieckiego, Z pamiętnika dr. Lecha Duszyńskiego, Relacja Anzelma Rudłowskiego (2), Relacja Jana Kostrzewy, Relacja Franciszka Racławskiego (2), Relacja Jana Strycharczyka, Wspomnienia Jerzego Piotrowskiego, Z pamiętnika Wacława Mitury (2), Relacja br. Władysława Kaczmarka, Z pamiętnika ks. Wojciecha Gajdusa, Z pamiętnika ks. Henryka Marii Malaka, Relacja Stanisława Matuszczaka, Relacja dr. Juliana Węgrzynowicza; Bibliografia.
