„Mimo że okres Wolnego Miasta trwał bardzo krótko, do dziś jest żywą legendą również poza granicami Gdańska. Było to miejsce wyjątkowe, lecz na co dzień toczyło się tutaj przeciętne życie: kwitły i upadały biznesy, rozwijała się turystyka, ludzie szukali rozrywki w sportach czy zabawie. Emocje wzbudzało powstanie nowych obiektów, takich jak stacja radiowa, lotnisko i pierwsze centra handlowe, oraz niezwykłe wydarzenia: przelot „Grafa Zeppelina” czy Światowy Kongres Esperantystów” – czytamy w nocie na okładce. „Ta książka to obraz codzienności i niecodzienności Wolnego Miasta – miejsca na granicy języków, narodów i epok”.
„Mam nadzieję” – dodaje we wstępie Jan Daniluk – „że lektura tej książki pozwoli lepiej zrozumieć dzieje powersalskiego Wolnego Miasta Gdańska. Do jego historii należy podchodzić zarówno bez sztucznej i zupełnie zbędnej nostalgii, jak i bez uprzedzenia skutkującego odrzuceniem z góry czy deprecjonowaniem jego dorobku”.
***
Jan Daniluk „Dwudziestolecie pomiędzy. Miniatury o Wolnym Mieście Gdańsku (1920-1939)”, Wydawnictwo Marpress, Gdańsk 2022.
Spis treści: Zamiast wstępu, czyli Wolne Miasto Paradoksów; 1. „Tommies” i „Poilus”; 2. Nowe oblicze Wielkiej Zbrojowni; 3. Strażnik Bałtyku z Góry Gradowej; 4. Emancypacja kobiet „po gdańsku”; 5. Esperanto i esperantyści w Gdańsku; 6. Zawiłe losy krytego basenu; 7. Boiska i stadiony; 8. Kajakiem przez Wolne Miasto; 9.Wolne Miasto w eterze; 10. Hotel, radiostacja i Dom Marynarza; 11. Na gdańskich szosach; 12. Do pełna!; 13. Z dziejów taksówek; 14. Labesweg – kolebka gdańskiego lotnictwa; 15. Osiem wizyt „Grafa Zeppelina”; 16. Jaskinia gry; 17. Sopocki karnawał; 18. Zwierzyniec z Doliny Radości; 19. Narty, łyżwy, sanki; 20. Nowy rozdział w dziejach Oliwy; 21. O pierwszym muzeum historii Gdańska; 22. Muzeum Kryminalistyczne; 23. (Fry)Wolne Miasto Gdańsk; 24. Ciemna strona miasta; 25. Kara śmierci; 26. Policyjne osiedle; 27. Mała Warszawa; 28. Polski Continental; 29. Nowy Gdańsk w Brazylii; 30. Galerie handlowe międzywojennego Gdańska; 31. W klimacie Bożego Narodzenia; 32. Noc kryształowa; 33. Polowanie na Polaków.
