„Wśród niezliczonych przedmiotów wytwarzanych w ciągu minionych stuleci zegary zajmowały zawsze miejsce wyjątkowe: pozwalały opanować ten wymiar rzeczywistości, który wydawał się nieuchwytny” – pisze we wstępie Jacek Friedrich, dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku. „Umożliwiały coraz dokładniejszą rachubę czasu, a przez to zyskanie kontroli nad wieloma ludzkimi sprawami. Zegary nadały ramy naszej egzystencji – i w jej wymiarze praktycznym, i w znacznie głębszym, związanym z nieuchronnym przemijaniem.
Konstruowanie precyzyjnych czasomierzy wymagało wielkiej pomysłowości i zręczności. Tę biegłość przez kilka stuleci wykazywali również gdańscy rzemieślnicy, a ich wytwory zaspokajały nie tylko wybredny rynek miejscowy, lecz także potrzeby dworów królewskich i magnackich. Równocześnie do Gdańska sprowadzano zegary z innych ośrodków. Wszystko to znalazło odbicie w zbiorach prywatnych i muzealnych gromadzonych w Gdańsku od kilku stuleci. Niniejsza publikacja ukazuje bogactwo przyrządów do pomiaru czasu, będących ważnymi pamiątkami historii, a także rzemiosła i inżynierii, zabezpieczonych dla potomności w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku”.
Jak zaznaczają Anna Baranowska-Fietkiewicz i Lech Łopuski, „katalog obejmuje kolekcję zabytków sztuki zegarmistrzowskiej zgromadzoną w Oddziale Sztuki Dawnej MNG. […] Kolekcja zegarów i zegarków MNG jest nieliczna, lecz różnorodna. Składają się na nią czasomierze różnych typów, datowane na okres od XVI do początku XX wieku i wytworzone w wielu ośrodkach europejskiego zegarmistrzostwa”.
***
Anna Baranowska-Fietkiewicz, Lech Łopuski „Zegary i zegarki w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku”, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Gdańsk 2023.
Spis treści: Wstęp; Podziękowania; Wprowadzenie; Zegary w przedwojennych zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku; Katalog: Zegary stołowe, Zegary ścienne, Zegary konsolowe, Zegary kominkowe, Zegary szafkowo-podłogowe, Budziki, Zegarki kieszonkowe, Zegary piaskowe; Bibliografia; Indeks nazwisk.
