W pracy przedstawiono historię fragmentu linii kolejowych zwanego „bajpasem kartuskim”. „Kolejowy »bajpas kartuski«” – piszą Piotr Odya i Henryk Jursz – „to szlak, który w czasie modernizacji linii nr201 zapewni Kartuzom i Kościerzynie nieprzerwaną możliwość dojazdu pociągiem do Trójmiasta. Jak jednak pokazuje historia kolei w regionie, budowa nowej linii w celu ominięcia problemów i tym samym utrzymania dostępności pociągów dla mieszkańców Kaszub, nie jest niczym nowym. Taką rolę spełniała już bowiem kolej Kokoszki-Gdynia omijająca nieprzyjazne Polsce w okresie międzywojennym Wolne Miasto Gdańsk. Jeśli zaś przyjrzeć się pierwszym kolejom do serca regionu, to i je – z racji ich skomplikowanego przebiegu – można uznać za swego rodzaju bajpasy. Dopiero budowa Pomorskiej Kolei Metropolitalnej i aktualna odbudowa szlaku z Kiełpinka przez Kokoszki, choć nazywana »bajpasem kartuskim«, przywraca jedno z historycznie najbardziej bezpośrednich kolejowych połączeń Kartuz z Gdańskiem. Jest to zarazem odpowiedź na zgłaszane przez mieszkańców Kaszub potrzeby komunikacyjne, których długą historię prezentujemy w tej publikacji”.
***
Henryk Jursz, Piotr Odya „Kolejowym bajpasem z Trójmiasta do Kartuz”, Wydawnictwo Region Jarosław Ellwart, Gdynia 2024.
Spis treści: Wprowadzenie; Kontekst polityczno-społeczny w XIX w.; Pierwsze otwarcie kolei na Kaszuby; Wiek XX; Kalendarium kolei kartuskich; Wiek XXI: nowe otwarcie kolei na Kaszuby; Budowa bajpasu – fotodokumentacja; Bibliografia.
