„Ta książka – pisze we wstępie Michał Ślubowski – poświęcona jest gdańskim kobietom różnych epok. Szkice historyczne nie pretendują do bycia zalążkiem monografii, moim celem nie jest też wyprowadzanie daleko idących wniosków. »Czarownice, mieszczki, pokutnice« to książka popularyzatorska, jednak dla osób chcących poszerzyć swoją wiedzę umieściłem na końcu listę książek, do których warto zajrzeć”.
„[Autor] przedstawia postaci wybranych kobiet, mniej lub bardziej znanych, które żyły i umierały, pracowały i kochały w dawnym Gdańsku. To historia także obyczajów, tradycji i zmagania się z przeciwnościami losu. Ponadto Ślubowskiego cechuje niezwykła umiejętność narracji, snucia opowieści o niełatwych czasach i często dramatycznych wyborach, dzięki czemu »Czarownice…« czyta się jednym tchem” – zachęca Jan Daniluk w nocie na okładce.
***
Michał Ślubowski „Czarownice, mieszczki, pokutnice”, Wydawnictwo Marpress, Gdańsk 2020.
Spis treści: Wstęp; I. Pokutnice Marii Magdaleny i siostry świętej Brygidy – 1. „Jeśli wykorzenicie prostytucję”, 2. Czy w średniowieczu istniała antykoncepcja?, 3. Ucieczka z ulicy Różanej, 4. Pod opieką Marii Magdaleny, 5. Święta Brygida – mistyczka, wizjonerka, feministka?, 6. Brygidki na Starym Mieście, 7. Dwa żywioły, 8. Dalsze niepokoje; II. „Nie pozwolisz żyć czarownicy”, czyli o gdańskich wiedźmach – 1. Czarownice, czyli zło ponad podziałami, 2. Przed gdańską Temidą, 3. Spektakl na Targu Węglowym, 4. Wiedźmy z Ujeściska i Oliwy, 5. Ostatnia spalona czarownica, 6. Gdańsk, miasto (prawie) bez stosów; III. Ślubny niezbędnik gdańskiej mieszczki – 1. Kandydat i zaręczyny, 2. Biała suknia? W życiu!, 3. O ustawach antyzbytkowych, 4. Ślub i wesele; 5.Jaki alkohol podać na weselu?; IV. Pani na Gwiezdnym Zamku. Elżbieta Koopman-Heweliusz – 1. Z Amsterdamu do Gdańska, 2. Gdańscy synowie Uranii, 3. Jan Heweliusz – browarnik, rajca i astronom, 4. Żona i matka, 5. Uczona astronomka; 6. Ostatnie dzieło Heweliuszów, 7. Pod sklepieniem św. Katarzyny; V. Konstancja, Bałtycka Syrena – 1. Dom, rodzina i francuski sekretarz, 2. „Muzycznie jest nad podziw utalentowana”, 3. Tajemnicza dedykacja z Mediolanu, 4. Przed królem i królewiczem, 5. Żona i matka, czyli kobiecość XVII wieku, 6. Konstancja – lokalna gwiazda; VI. Gdańsk i gdańszczanki w XVIII wieku – 1. Wieża z włosów, pióra, kwiaty i wstążki, 2. Jedwab na krynolinie, 3. W miejscach publicznych, na przechadzce lub w teatrze, 4. „Najlepszą rzeczą w człowieku jest pies”, 5. Ananas liryczny, czyli Anna Renata Breyne, 6. Towarzystwo młodych dam, 7. Potęga kobiecego umysłu. Luiza Kulmus-Gottsched; VII. Stary Gdańsk, współczesne gdańszczanki; Bibliografia; Źródła ilustracji.
