 |
Dieter Schenk znany jest w Gdańsku przede wszystkim jako autor pracy „Poczta Polska w Gdańsku: dzieje pewnego niemieckiego zabójstwa sądowego”, w której wykazał, że rozstrzelanie polskich pocztowców miało wiele znamion zbrodni. Schenk doprowadził do prawomocnego orzeczenia sądowego, iż procesy obrońców Poczty Polskiej w 1939 roku były sądowym zabójstwem i złamaniem konwencji haskiej, co dla rodzin pomordowanych stanowiło podstawę, by wystąpić o odszkodowania do rządu niemieckiego. Na wniosek tych rodzin niemieckiemu prawnikowi nadano tytuł honorowego obywatela Gdańska.
Dieter Schenk doszedł do wniosku, że „na niemieckim rynku książki brakowało ilustrowanej historii Gdańska o czasach, gdy powiewały nad nim flagi ze swastyką. Zadaniem niniejszej pozycji jest wypełnienie tej luki. Autorowi nie chodzi przy tym o obszerną historię Gdańska ani o jej fragment z lat 1939-1945. Poniższa książka koncentruje się na działaniach narodowych socjalistów w tym mieście: ich karierze zakończonej zdobyciem władzy, stosowanym terrorze i w końcu upadku”.
„W efekcie [zdobycia pełnej władzy przez NSDAP] życie straciły nie tylko setki tysięcy ludzi – narodowi socjaliści są także odpowiedzialni za to, że będąca klejnotem architektury gdańska Starówka została pod koniec wojny zniszczona w 90%. Tylko Polakom należy zawdzięczać, że odbudowano ją z ruin i zgliszczy. Dzięki nim Gdańsk, jako polskie miasto, może lśnić dzisiaj pełnią blasku. Celem niniejszej książki jest przypomnienie o tym pełnym cierpienia fragmencie historii miasta oraz ciążącej na narodowych socjalistach odpowiedzialności za zniszczenia i ofiary ludzkie” – pisze we wstępie autor.
Książka jest bogato ilustrowana, wiele zamieszczonych zdjęć jest mało znanych i rzadko publikowanych. Niemiecka edycja tej pracy wydana została przez berlińskie Christoph Links Verlag.
***
Dieter Schenk „Gdańsk 1930-1945. Koniec pewnego Wolnego Miasta”, przekład Jerzy Wawrzyniec Sawicki, Wydawnictwo Oskar, Gdańsk 2014.
Spis treści: „Z powrotem do Rzeszy” (Wolne Miasto wbrew swej woli; Albert Forster – mobilizacja NSDAP; Terror przejmuje władzę; Kneblowanie opozycji; W drodze do dyktatury; Rozwiązanie „kwestii żydowskiej”; Wszystkie znaki wskazują na wybuch wojny), Wrzesień 1939 (Napaść; Obrona Poczty Polskiej; Bój o Westerplatte; „…unieszkodliwić”; Hitler w Gdańsku; Bydgoska „krwawa niedziela”), Reichsgau Danzig-Westpreussen (Tymczasowi zwycięzcy; Gdynia – wysiedlanie i przesiedlanie; Akcja „Inteligencja”; Wszechwładza partii; Państwo w państwie – SS w Gdańsku; Biskup Carl Maria Splett; Stutthof; Volkslista; Opór Polaków; Volkssturm), Upadek Gdańska (Kolumny uciekinierów; Ucieczka Forstera i SS; Zdobycie miasta przez Armię Czerwoną), Danzig – Gdańsk (Przejęcie władzy przez komunistów; Wypędzenie Niemców; Koniec Forstera i Greisera; Lech Wałęsa i „Solidraność”; Miejsca pamięci; Powrót do Europy), Suplement.
