„Dziś, w dniach święta Niepodległości – pisze we wstępie marszałek Mieczysław Struk – warto tę wyjątkowa książkę przypomnieć, tak jak »Wiatr od morza« przypomina ważne momenty z dziejów naszego regionu. Warto także spojrzeć na opowieści Żeromskiego z dzisiejszej perspektywy, stąd pomysł zaproszenia do współpracy grona wybitnych pomorskich malarzy, którzy swoimi dziełami zgodzili się na nowo zilustrować dawne opowieści. Chciałbym im podziękować i wyrazić ogromną satysfakcję z tej współpracy. Podziękowania należą się także Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, tudzież Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Józefa Conrada Korzeniowskiego i Muzeum Narodowemu w Gdańsku. Dzięki pracy zespołów tych instytucji otrzymujemy bowiem nie tylko nowe, staranne i bogato ilustrowane wydanie »Wiatru od Morza«, ale także wystawę, która jest fascynującą interpretacją dzieła Żeromskiego po blisko stuleciu od jego napisania”.
Do tego bogatego wydania opowieści Żeromskiego ilustracje stworzyło dwudziestu współczesnych malarzy i grafików. Tę jubileuszową edycję zamyka esej Pawła Huelle. W jego zakończeniu czytamy: „Gdy po pierwszej wojnie stanęła sprawa granic, Polacy podnosili swoje prawa do Gdańska. Ukraińcy do Lwowa, gdzie zresztą wybuchły polsko-ukraińskie starcia zbrojne. Gdyby wówczas Polacy uzyskali w Wersalu Gdańsk, być może doszłoby do podobnej konfrontacji zbrojnej jak we Lwowie. Pat. Sytuacja bez wyjścia. (…)»Wiatr od morza« skłania do takich rozważań, tym bardziej, że żadne z obu wymienionych miast nie jest dzisiaj zarzewiem sporu. Do Gdańska przyjeżdżają tłumy niemieckich turystów, Lwów odwiedzają Polacy. A Smętek? Chyba grasuje jeszcze, ale bardziej na Pomorzu Zachodnim, w popegeerowskiej czarnej dziurze, której naszemu państwu jak do tej pory nie udało się skutecznie załatać”.
***
Stefan Żeromski „Wiatr od morza”, edycja ilustrowana pracami Janusza Akermanna, Kiejstuta Bereźnickiego, Beaty Ewy Białeckiej, Józefa Czerniawskiego, Henryka Cześnika, Zbigniewa Gorlaka, Kazimierza Kalkowskiego, Jacka Kornackiego, Marka Modela, Anny Orbaczewskiej, Anny Reinert, Joanny Rusinek, Ewy Skaper, Macieja Świeszewskiego, Andrzeja Umiastowskiego, Mariusza Warasa, Sławomira Witkowskiego, Krzysztofa Wróblewskiego, Anny Wypych i Marcina Zawickiego, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku i Muzeum Narodowe w Gdańsku, Gdańsk 2018.
Spis treści: Wstęp (Mieczysław Struk); Zaproszeni artyści; Wiatr od morza: Napad Jutów, Smętek, Drang nach Osten, Śmierć świętego Wojciecha, Los Zbigniewa, Pokłon Hermana Balka, Rzeź w Gdańsku, Zagłada Dworu, Bitwa pod Świecinem, Jan z Kolna, Kopernik, Fryderyk II na Pomorzu, Jan Dąbrowski pod Gdańskiem, Czarownica, Otto von Arffberg, „Czekaj”, Przy nowych fundamentach, Odjazd Smętka; Żeromski. Sto lat później (Paweł Huelle); Biogramy artystów (opracował Wojciech Zmorzyński).
