Książka Askenazego jest jedną z klasycznych polskich pozycji z zakresu dziejopisarstwa gdańskiego. Pisana była „w zaczątkowym rysie” na początku XX wieku, ale spełniła swoją główną rolę, gdy została wydana (także po francusku) w okresie konferencji pokojowej w Paryżu, gdzie decydowano o losach Gdańska po I wojnie światowej.
Według Askenazego „jedno tylko istnieje zdrowe i sprawiedliwe rozwiązanie sprawy gdańskiej, jako nieodłącznej części sprawy polskiej. To rozwiązanie najprostsze, leżące zarówno w interesie miasta, polskim i europejskim, przepisane zostało raz na zawsze prawem nieomylnym natury i dziejów. Należy po prostu i spełna powrócić Gdańsk Polsce i Polskę Gdańskowi”.
***
Szymon Askenazy „Gdańsk a Polska”, seria „Dziejopisarze Gdańska”, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku i Wydawnictwo Adam Marszałek, Gdańsk 1997.
Spis treści: Przedmowy; I. Pod mieczem Zakonu; II. Pod berłem polskiem; III. Na schyłku Rzpltej; IV. Zabór pruski; V. Wolne miasto; VI. W ręku prusko-niemieckich; Przypisy.
