W wyniku dyskusji nad kształtowaniem wizji zagospodarowania nowej dzielnicy w ramach cyklicznych posiedzeń Rady Interesariuszy Młodego Miasta 29 maja 2012 r. podjęto temat ochrony istniejących dźwigów i innych obiektów, które przestają służyć produkcji.
Gdańsk to w istocie miasto, które swoją tożsamość kształtuje w oparciu o dziedzictwo miasta portowego, miasta wolności i otwartości. Jednym z najważniejszych symboli, oprócz fontanny Neptuna, jest Żuraw nad Motławą. Warto się więc zastanowić czy i na ile żurawie stoczniowe wpisują się nie tylko w przestrzeń, ale także w symboliczny krajobraz miasta.
Przesłanki te skłoniły do stworzenia studium krajobrazowego wraz z ankietą, których celem jest zidentyfikowanie dźwigów najistotniejszych dla krajobrazu miasta i nowej dzielnicy.
STUDIUM krajobrazowe zawiera:
- Analizy materiałów promujących Gdańsk, wizje architektoniczne deweloperów oraz twórców kluczowych projektów obiektów kulturalnych w mieście, które nawiązują bezpośrednio do krajobrazu stoczniowego.
- Przykłady z innych miast dowodzące, że współczesne trendy w projektowaniu terenów poindustrialnych zmierzają ku coraz powszechniejszemu wykorzystywaniu maszyn, dźwigów i innych obiektów jako artefaktów w zagospodarowaniu nowoczesnych ale jednocześnie niepowtarzalnych przestrzeni publicznych.
- Usystematyzowanie wiedzy na temat obiektów objętych ochroną na podstawie właściwych przepisów ze szczególnym uwzględnieniem przepisów prawa miejscowego.
- Studium krajobrazowe zawiera analizy widoków z terenu całego Trójmiasta, w tym z wybranych najważniejszych punktów widokowych Gdańska oraz analizę połączeń widokowych właściwego terenu Młodego Miasta.
WNIOSKI ze Studium:
Najważniejsze obiekty istotne dla kształtowania panoram to grupa dźwigów w rejonie pochylni M8-14; najważniejsze obiekty dla kształtowania widoków i waterfrontów nowej dzielnicy tworzy grupa 4 dźwigów na nabrzeżu Młodego Miasta: M3-M6 oraz grupa 3 dźwigów w rejonie południowego nabrzeża Wyspy Ostrów: M2, W27, W28. Dodatkowo 3 dźwigi zlokalizowane poza nabrzeżami uznano za ważne dla kształtowania przestrzeni publicznych przyszłej dzielnicy, z których dwa mniejsze M1, M7, będą wymagały przeniesienia, natomiast dźwig M15, tworzący integralną grupę widokową z budynkiem dawnej traserni z napisem: „Stocznia Gdańska”, (chroniony w mpzp strefą ekspozycji), powinien pozostać w swej pierwotnej lokalizacji.
Raport z badań społecznych (ankieta)
W celu poznania jak dźwigi stoczniowe są postrzegane oraz ich miejsca w świadomości mieszkańców miasta, a także osób spoza Gdańska, przeprowadzono wśród internautów badanie sondażowe. Ankieta dostępna była od 2 sierpnia do 30 września 2012 roku.
Przeprowadzone badania wskazują na bardzo duże zainteresowanie dziedzictwem postoczniowym w Gdańsku. Świadczy o tym nie tylko duża liczba wypełnionych ankiet (9966), ale także bardzo duża zgodność opinii respondentów. Jest to także jeden z nielicznych przypadków mobilizacji i aktywności zwolenników pewnych działań, a nie przeciwników i kontestatorów.
Przeprowadzone badania wskazują, że dźwigi stoczniowe na dobre zadomowiły się nie tylko w przestrzeni fizycznej wpisując się w miejski krajobraz. Na dobre zagościły także w świadomości społecznej – wskazywane są jako symbol miasta, świadek historii, a także zjawisko, które w dużej mierze determinuje klimat miasta oraz tożsamość Gdańska i jego mieszkańców. Dźwigi stoczniowe jawią się więc nie tylko jako obiekty, które mogą wpisać się w zabudowę Młodego Miasta, ale także jako duma gdańszczan, atrakcja turystyczna i znak marketingowy.
Szczegółowe wyniki i wnioski przedstawia załączony poniżej dokument: