Historia Wyspy Sobieszewskiej

Geneza powstania Wyspy Sobieszewskiej nieodłącznie związana jest z Wisłą, a głównie z procesami zachodzącymi w jej delcie. Dynamiczna działalność samej rzeki, z drugiej strony zmiany brzegowe spowodowane pracą morza, doprowadziły do utworzenia się pasa mierzei. W tym pasie znalazł się obszar dzisiejszej Wyspy, jeszcze przed ukształtowaniem.

Do powstania Wyspy Sobieszewskiej doprowadziła żywiołowa działalność sił przyrody oraz ingerencja człowieka w system hydrograficzny Wisły. Wisła do roku 1840 uchodziła do Zatoki Gdańskiej swoim głównym ujściem w Gdańsku. Jednak ujście to okazało się w pewnym momencie niewystarczającym dla oddania nadmiaru wód morzu. Dlatego w nocy z dnia 31 stycznia na 1 lutego 1840 r. nastąpiła katastrofa. Potężny zator lodowy, jaki utworzył się w miejscowości Płonia, spowodował zablokowanie odpływu wód wiślanych w kierunku Gdańska, które wezbrawszy do niespotykanych rozmiarów runęły w kierunku Bałtyku, przerywając Mierzeję Wiślaną w okolicach Górek Wschodnich. W ten sposób powstało nowe ramię i nowe ujście Wisły, nazwane bardzo trafnie przez Wincentego Pola - Śmiałą Wisłą. W wyniku tego żywiołu w 1840 r. powstał półwysep, którego zachodnią część stanowił teren obecnej Wyspy Sobieszewskiej.

Do ostatecznego ukształtowania się Wyspy Sobieszewskiej przyczynił się człowiek i jego działalność, mająca ostatecznie rozwiązać problem powodzi na Żuławach. W celu stworzenia lepszych warunków odpływu wód wiślanych i lodów w latach 1889-1895 przekopano na prostym przedłużeniu Leniwki kanał o długości 7,1 km. Kanał ten, zwany Przekopem Wisły, zbudowany został między Świbnem a Mikoszewem. Jego uroczystego otwarcia dokonano 31 marca 1895 r. o godz. 15.45, z osobistego polecenia cesarza Wilhelma II (zabór pruski). W ten sposób Wisła otrzymała nowe, główne ujście, natomiast zachodnia część półwyspu z 1840 r. stała się w 1895 roku wyspą, nazwaną później Sobieszewską.

107-letnią Wyspę Sobieszewską oblewają od północy wody Zatoki Gdańskiej, od południa wody Martwej Wisły, od wschodu Wisły Przekop, a od zachodu Wisły Śmiałej. Wyspa jest obszarem o powierzchni 32 km², gdzie zamieszkuje 3,5 tys. stałych mieszkańców. Pod względem wielkości jest 3-cią największą wyspą polskiego pobrzeża Bałtyku, ustępując pierwszeństwa wyspom Wolin i Uznam. Wyspa Sobieszewska jest jednak jedyną wyspą w Polsce, która powstała w wyniku ingerencji człowieka i dlatego zasługuje na szczególną uwagę.