Gdański Program Mieszkalnictwa Społecznego to z jednej strony sposób na wsparcie osób, które są w trudnej sytuacji życiowej (z różnych powodów) i mają problem w zabezpieczeniu potrzeb mieszkaniowych, z drugiej – to odpowiedź na konkretne potrzeby konkretnej osoby czy rodziny; pomoc udzielana w środowisku, a nie w instytucji. Tym, co w GPMS ważne, jest nacisk na odzyskanie czy utrzymanie samodzielności przez osobę wychodzącą na życiową prostą. Z myślą o osiągnięciu tego celu, Program łączy usługi mieszkaniowe (osoba uczestnicząca w nim korzysta z mieszkania na podstawie zawartego kontraktu) oraz pomoc i integrację społeczną na rzecz niezależnego życia (wsparcie asystentów, treningi umiejętności społecznych, podniesienie kompetencji zawodowych).
W ramach Gdańskiego Programu Mieszkalnictwa Społecznego dla osób/rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym na lata 2016-2023, według stanu na 31 grudnia 2023, funkcjonowały 204 mieszkania wspomagane i mieszkania ze wsparciem. Od stycznia do grudnia 2023 skorzystało z nich 485 osób. Średnio, w ciągu jednego roku w ramach Programu funkcjonowało 165 mieszkań wspomaganych lub ze wsparciem. Korzystało z nich 415 osób.
Z początkiem roku 2024 rozpoczęły się konsultacje społeczne projektu Programu na lata 2024-2030. Wśród proponowanych zmian znalazła się m.in. możliwość uczestnictwa szerszej niż dotąd grupy osób: w zależności od indywidualnych potrzeb. Określono też standard mieszkania oraz wsparcia, zmieniono zasady kwalifikacji i podstawę do korzystania z przyznanego mieszkania.
Na sesji 18 kwietnia Rada Miasta Gdańska przyjęła Gdański Program Mieszkalnictwa Społecznego na lata 2024-2030. Kontynuuje on, prowadzone od 2016 roku, wsparcie osób i rodzin zagrożonych lub wykluczonych społecznie, znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, wymagających wsparcia, i które nie są w stanie samodzielnie – wykorzystując własne zasoby – pokonać problemów mieszkaniowych. Program stanowi szansę na uzyskanie wsparcia i własnego dachu nad głową, a jego zakres to m.in. mieszkania wspomagane i treningowe działające w oparciu o przepisy ustawy o pomocy społecznej i Rozporządzenia MRiPS w sprawie mieszkań wspomaganych i treningowych oraz mieszkania ze wsparciem, stanowiące innowacyjne rozwiązanie lokalnie funkcjonujące w Gdańsku:
- mieszkania wspomagane i treningowe – prowadzić je mogą organizacje pozarządowe, MOPR i inne jednostki organizacyjne pomocy społecznej. Na pobyt w mieszkaniu wystawiana jest decyzja administracyjna. Osoba korzysta ze wsparcia asystenta/opiekuna. Uczestniczy w treningach społecznych, zawodowych, zdrowotnych, edukacyjnych, budżetowych oraz korzysta – w miarę potrzeb – z pracy socjalnej i poradnictwa specjalistycznego. W mieszkaniach wspomaganych może mieszkać kilka osób. Za pobyt w mieszkaniu wspomaganym mieszkaniec ponosi odpłatność zgodnie z zasadami określonymi przez RMG.
- mieszkania ze wsparciem – osoba podpisuje umowę najmu komunalnego lokalu mieszkalnego i kontrakt na wsparcie, zobowiązana jest do regulowania opłat czynszowych i za media. Uczestniczy w treningach społecznych, zawodowych, zdrowotnych, edukacyjnych i budżetowych oraz korzysta – w miarę potrzeb – z pracy socjalnej i poradnictwa specjalistycznego.
Szacowany koszt realizacji programu do 2030 r. ze środków własnych gminy to około 80 mln zł. Kwota ta obejmuje m.in. koszty inwestycji związane z budową i remontami lokali, koszty utrzymania lokali mieszkalnych, a przede wszystkim zapewnienia wsparcia. Planowane jest pozyskanie bezzwrotnego wsparcia na inwestycje w kwocie około 132 mln zł.
Gdański Program Mieszkalnictwa Społecznego prowadzony jest we współpracy Urzędu Miejskiego i jednostek miejskich z organizacjami pozarządowymi. W roku 2023 było ich około 20.