Przyjęło się widzieć w Westerplatte symboliczne miejsce wybuchu II wojny światowej, choć powszechnie wiadomo, że nie jest to fakt historyczny. Wynika to raczej z pewnej konstrukcji kulturowe-historycznej, wynikającej ze szczególnego znaczenia, jakie przypisywano obecności polskich żołnierzy na terenie Wolnego Miasta Gdańska, a zwłaszcza moralnego wpływu ich postawy wobec niemieckiej agresji na stan świadomości ludzi próbujących bronić Polski.
Westerplatte jest w tym sensie także symbolem starcia kultur opartych na narodowych mitach w dobie największego rozpanoszenia się ideologii nacjonalistycznych w historii Europy, kiedy to wytyczną akceptowanej przez reżimy polityczne kultury była jej zgodność z kategoriami narodowymi, a w odmienności upatrywano zagrożenia i wszelkimi metodami starano się ją wyeliminować. Paradoksalnie to właśnie Westerplatte jest jedynym miejscem w Gdańsku, którego nazwa nie zmieniła się od wieków, świadcząc dobitnie o rozmaitości kulturowej i językowej Miasta. Istnieje legenda o rzekomo holenderskim pochodzeniu nazwy półwyspu, która nie ma jednak historycznych podstaw, bowiem "Westerplatte", to unowocześniona forma zapisu słów "West Plaate", która to nazwa oznacza tyle co "zachodnia płyta", i podobnie jak "Ost Plaate" (dawna nazwa terenów na północ od Twierdzy Wisłoujście) pochodzi z gdańskiej wersji języka dolnoniemieckiego. Trudno jednak odmówić jej wielokulturowego kontekstu, bowiem pamiętać trzeba, że język ten, używany w Gdańsku na długo zanim zapanowała w nim zbliżona do współczesnej niemczyzna, był wspólnym językiem całej strefy hanzeatyckiej, od Niderlandów, po Skandynawię i Kraje Bałtyckie.
