PORTAL MIASTA GDAŃSKA

Haffner w Brzeźnie

Haffner w Brzeźnie
W 1807 r. wraz z kolejnymi falami francuskich żołnierzy przybył do Gdańska wojskowy lekarz. Miał wtedy 31 lat, a nazywał się Jean George Haffner.
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Odrestaurowany Dom Zdrojowy w Brzeźnie.
Odrestaurowany Dom Zdrojowy w Brzeźnie.
Fot. Grzegorz Mehring / gdansk.pl


Pochodził z Alzacji i był kolegą z ławy szkolnej francuskiego gubernatora Gdańska, gen. Jeana Rappa. Ów związek z generałem Rappem uległ swoistemu umocnieniu przez dość skomplikowaną operacje matrymonialną. Generał Rapp ożenił bowiem Haffnera z matką swojej konkubiny, gdańskiej mieszczanki – Julii Böttcher. Związek generała z Julią spowodował jego rozwód z legalną żoną. Małżeństwo Haffnera okazało się dużo trwalsze.

Odrestaurowany Dom Zdrojowy w Brzeźnie.
Odrestaurowany Dom Zdrojowy w Brzeźnie.
Fot. Grzegorz Mehring / gdansk.pl


Haffner był człowiekiem bardzo energicznym. Działał jako lekarz w Gdańsku i to nie tylko w ciągu kilkuletniego okresu francuskiej okupacji. Kiedy Rosjanie w 1813 r. przepędzili Francuzów i oddali Gdańsk Prusakom, Haffner nie wyjechał w rodzinne strony. Pozostał w Gdańsku, z którym czuł się coraz bardziej związany. Po odejściu z wojska otworzył prywatna praktykę lekarską i szybko stał się cenionym lekarzem. Był wielkim zwolennikiem i propagatorem higieny i zbawiennego wpływu kąpieli na zdrowie człowieka. Nic więc dziwnego, że jemu właśnie polecił Rapp urządzenie morskiego kąpieliska w Brzeźnie. Do pomysłu morskich kąpieli odnoszono się wówczas z daleko posuniętą rezerwą. W Gdańsku uważano nawet, że są groźne dla zdrowia, a może nawet życia. Ten przesąd postanowił Haffner zwalczyć i udało mu się to.

Odrestaurowany Dom Zdrojowy w Brzeźnie.
Odrestaurowany Dom Zdrojowy w Brzeźnie.
Fot. Grzegorz Mehring / gdansk.pl


Kąpielisko zorganizował błyskawicznie, bowiem zaczęło działać już w roku 1808.  Budynek "łazienek"
znajdował się w miejscu późniejszej hali plażowej, czyli tuż przy nasadzie nieistniejącego dzisiaj mola, od jego północnej strony. Bywał w nim oczywiście często i chętnie generał Rapp z nieodłączną Julią Böttcher, bywali inni Francuzi, przybywali też miejscowi, nie chcąc odstawać od mody. Popularność kąpieliska rosła, skoro już w 1810 r. urządzenia na wydmach zostały rozbudowane.

Jean George Haffner (1775-1830) – pomnik w Sopocie.
Jean George Haffner (1775-1830) – pomnik w Sopocie.
Fot. Żaneta Kucharska


Kres temu projektowi położyć miała sama natura. Któryś ze zimowych wieczorów, między rokiem 1811, a 1813 zmiótł wszystko, co wybudował Haffner w Brzeźnie. W 1813 roku całe Brzeźno zostało doszczętnie zniszczone przez "rosyjskich podpalaczy", jak określano w XIX w. żołnierzy cara, którzy tropiąc uchodzącego spod Moskwy Napoleona dotarli do Brzeźna, bynajmniej nie w celach kąpielowych.

Danzig Ostseebad Brösen Kurhaus - Łazienki do kąpieli morskich w Brzeźnie.
Danzig Ostseebad Brösen Kurhaus - Łazienki do kąpieli morskich w Brzeźnie.
Źródło: Ze zbiorów Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Wszelkie prawa zastrzeżone.

 

Po wycofaniu się z Gdańska Francuzów kąpielisko upadło, ale, jak notują kronikarze, zdarzało się, że nieliczni mieszkańcy okolicy kąpali się nadal w Brzeźnie. Dobrych piętnaście lat trwało zanim amatorzy zimnego Bałtyku znowu zaczęli przybywać do Brzeźna, w którym stopniowo pojawiały sie najpierw nowe "budy kąpielowe", a z czasem zajazd.

Ostseebad Brosen. Strand und Steg (Brzeźno. Plaża i molo), 1808 r.
Ostseebad Brosen. Strand und Steg (Brzeźno. Plaża i molo), 1808 r.
Źródło: Ze zbiorów Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Wszelkie prawa zastrzeżone.


Historia parku, który dzisiaj nosi imię J.G.Haffnera
zaczęła się od obsadzenia wydm roślinnością w celu zabezpieczenia drogi łączącej Nowy Port z Brzeźnem przed zapiaszczaniem. 30-hektarowy obszar zadrzewiono pod nadzorem pruskiego inspektora nazwiskiem Johann Jung. W ten sposób powstał w latach 1829-1831 spory zagajnik, ochrzczony mianem "Brzeźnieńskiego Lasku". W latach 40. XIX wieku przekształcono lasek w park, włączając go w system atrakcji odradzającego się stopniowo kąpieliska. Nazwę "Parku Haffnera" nadano mu w 2002 r., a wkrótce potem przystąpiono do prac rewitalizacyjnych, dzięki którym, podobnie jak 150 lat temu można się nim znowu cieszyć przy okazji korzystania z plaży, albo po prostu, by pooddychać morską bryzą wśród zieleni.

Ostseebad Brosen. Strand und Steg (Brzeźno. Plaża i molo), 1808 r.
Ostseebad Brosen. Strand und Steg (Brzeźno. Plaża i molo), 1808 r.
Źródło: Ze zbiorów Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Wszelkie prawa zastrzeżone.

 

Ostseebad Brosen. Strand und Steg (Brzeźno. Plaża i molo), 1808 r.
Ostseebad Brosen. Strand und Steg (Brzeźno. Plaża i molo), 1808 r.
Źródło: Ze zbiorów Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Wszelkie prawa zastrzeżone.

 

Promenada przy łazienkach w Brzeźnie, 1808 r.
Promenada przy łazienkach w Brzeźnie, 1808 r.
Źródło: Ze zbiorów Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Wszelkie prawa zastrzeżone.