Zarząd Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego
ul. Polanki 51, 80-308 Gdańsk
tel./fax: (58) 552 34 68
e-mail: tpk@pomorskieparki.pl
www: tpkgdansk.pl
Trójmiejski Park Krajobrazowy (TPK) został utworzony w1979 roku na powierzchni około 20 tysięcy ha. Ostatnia zmiana aktu dotyczącego powołania TPK, w tym korekta jego granic, nastąpiła w 1998 r. Według ustawy o ochronie przyrody, park krajobrazowy jest obszarem chronionym ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe, a celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnianie tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.
TPK obejmuje tereny leśne ze śródleśnymi enklawami rolniczymi wsi Gniewowo, Zbychowo, Nowy Dwór Wejherowski, Reszki i Bieszkowice na obszarze północno-wschodniej części wysoczyzny morenowej Pojezierza Kaszubskiego i jej strefy krawędziowej. Na całość parku składają się dwa rozległe kompleksy leśne, rozdzielone przez zurbanizowane i urbanizujące się tereny Wielkiego Kacka, Małego Kacka i Gdyni-Dąbrowy. Kompleks północny obejmuje część terenów Gdyni, Rumi, Szemudu i Wejherowa, zaś dwukrotnie mniejszy kompleks południowy - fragmenty terenów Gdyni, Sopotu i Gdańska. Do najcenniejszych walorów przyrodniczych parku należy unikatowa polodowcowa rzeźba terenu, uformowana przez procesy związane ze zlodowaceniem północnopolskim, a zwłaszcza z jego ostatnią fazą, pomorską, od której zaczęło się ostateczne wycofywanie lądolodu z naszych ziem.
 |
 |
W zachodniej, wysoczyznowej części TPK przeważają połacie falistej moreny dennej, z lokalnymi wzniesieniami czołowomorenowymi i innymi polodowcowymi formami rzeźby terenu o różnej genezie, np. równinami sandrowymi, rynnami jeziornymi i nieckami wytopiskowymi. W licznych zagłębieniach terenu znajdują się torfowiska oraz kilkanaście małych jezior, np. Wyspowo, Borowo, Pałsznik, Wygoda, Bieszkowickie, Zawiat, Okuniewko, Długie - niektóre o cechach skąpożywnych jezior pierwotnych powstałych tuż po ustąpieniu zlodowacenia. Cechy polodowcowe krajobrazu podkreśla też obecność licznych głazów narzutowych.
W części wschodniej i północno-wschodniej parku przeważa krajobraz strefy rozcięć erozyjnych krawędzi wysoczyzny, którego cechą charakterystyczną jest gęsta sieć różnej wielkości dolin, często wielokrotnie rozgałęzionych. Większe doliny mają wyraźnie płaskie dno, deniwelacje terenu sięgają miejscami ponad 80 m, a nachylenie zboczy przekracza często 40 stopni. Ten typ rzeźby terenu, wytworzony w warunkach istnienia wiecznej zmarzliny przez wody spływające z ustępującego lądolodu oraz pochodzące z wytapiania brył martwego lodu, a także przez wody opadowe, należy do wyjątkowych w skali Niżu Europejskiego. Dnem wielu dolin płyną potoki, których większość ma swoje źródła na terenie parku, np. Cedron, Cisówka, Marszewska Struga, Swelinia, Świemirowski Potok, Rynarzewski Potok, Prochowy Potok, Zajączkowski Potok. Tylko największe cieki rozpoczynają swój bieg na wysoczyźnie poza granicami TPK: Gościcina, Zagórska Struga, Kaczy Potok, Potok Oliwski i Strzyża.
 |
Specyficzne środowiska chłodnych północnych zboczy, głębokich dolin z potokami o charakterze podgórskim, obszarów źródliskowych, miejsc do dziś w sposób naturalny aktywnych erozyjnie, torfowisk, czystych śródleśnych jezior, głazów narzutowych umożliwiły zachowanie się interesującej flory i fauny. W wielu takich ostojach przetrwały populacje reliktowe gatunków bardziej pospolitych w minionych okresach klimatycznych, będące pozostałościami ich dawnych zasięgów, np. reprezentujące relikty glacjalne, także ciekawe elementy geograficzne, np. podgórsko-górskie.
W parku istnieje 7 rezerwatów przyrody: "Źródliska w Dolinie Ewy", "Zajęcze Wzgórze", "Kacze Łęgi", "Cisowa", "Lewice", "Gałęźna Góra" i "Pełcznica" oraz 144 pomniki przyrody: 88 drzew i grup drzew, 2 drzewa na głazach, 52 głazy i grupy głazów oraz 2 obiekty powierzchniowe. W roku 1999 w części otuliny TPK położonej między jego dwoma kompleksami powołano zespół 7 niewielkich użytków ekologicznych, zaś w roku 2001 na południowym krańcu TPK i jego otuliny powołany został na powierzchni 381 ha zespół przyrodniczo-krajobrazowy "Dolina Strzyży". W styczniu 2003 roku uznano za użytek ekologiczny wielką kolonię lęgową mewy śmieszki w otulinie parku, w rejonie wsi Bojano.
W otulinie parku mamy 34 pomniki przyrody: 32 drzewa i grupy drzew oraz 2 głazy. Kilka pomników przyrody w TPK ustanowiono dla zabezpieczenia stanowisk rzadkich gatunków grzybów i porostów.
 |
Czynione są starania o powołanie nowych rezerwatów, mających zapewnić ochronę innych szczególnie wartościowych pod względem geomorfologii, hydrologii, krajobrazu, szaty roślinnej i fauny obszarów w TPK. Są to następujące, wstępnie nazwane, obiekty: "Dolina Zagórskiej Strugi", "Dolina Pieleszewska", "Nadrzeczne", "Bieszkowickie Moczary", "Łęg nad Swelinią", "Dolina Radości", "Wąwóz Huzarów" i "Lasy w Dolinie Strzyży". Planowane jest też utworzenie ponad 25 użytków ekologicznych, 2 stanowisk dokumentacyjnych przyrody nieożywionej i co najmniej 2 powierzchniowych pomników przyrody. Pełniejsze poznanie całego bogactwa przyrody TPK powinno pozwolić na stworzenie w przyszłości spójnego ekologicznie systemu rezerwatów i innych obiektów chronionych, optymalnego z punktu widzenia potrzeb w zakresie ochrony walorów przyrodniczych parku.
Wzgórze Pachołek
Wzniesienie o wysokości 100,8 m n.p.m. górujące nad Starą Oliwą, znajduje się na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego u zbiegu ulic Opackiej i Spacerowej. Miłośnicy pieszych wędrówek trafią na Pachołek trasą szlaku Kartuskiego ? kolor niebieski. Z 15 metrowej wieży widokowej rozpościera się widok na rozległą panoramę Gdańska z Zatoką Gdańska oraz krajobraz Lasów Oliwskich z dolinami: Radości, Powagi, Czystej Wody, Ewy, Leśnego Młyna, Oliwskiego Potoku. W pobliżu warto odwiedzić ważniejsze miejsca i obiekty zabytkowe Oliwy: Archikatedra Oliwska, Park Oliwski z Pałacem Opatów, Kuźnia Wodna, gotycki kościół św. Jakuba oraz zabytkowe młyny i dwory. Więcej informacji na stronie: ważniejsze miejsca i obiekty zabytkowe w Oliwie.
Więcej informacji można znaleźć na stronie tpkgdansk.pl