Początki wspaniałego założenia parkowego w Oliwie należy wiązać z cystersami, którzy w bezpośrednim sąsiedztwie klasztoru założyli ogród warzywno-ziołowy. Wielki rozkwit parku nastąpił dzięki Jackowi Rybińskiemu - ostatniemu opatowi oliwskiego zgromadzenia. Sprowadził on do Oliwy wybitnego mistrza sztuki ogrodniczej - Kazimierza Dębińskiego. Dębiński zaprojektował m. in. szeroko znany ogród Izabelli Czartoryskiej-Lubomirskiej w Wilanowie, a źródeł inspiracji szukał w twórczości francuskiego mistrza architektury ogrodowej - Andre La Notre. Ogrodnik doskonale wywiązał się z postawionego przed nim zadania, o czym przekonuje dzisiaj spacer pięknymi alejkami francuskiej części ogrodu.
Park Oliwski urzeka piękną, ujętą w mniej lub bardziej regularne kształty, przyrodą. Obejrzeć tu można rzadko spotykane, cenne gatunki drzew i roślin jak np.: tulipanowiec (w okresie kwitnienia kwiaty tego drzewa wyglądają jak prawdziwe tulipany), jodła kalifornijska, daglezja, jałowiec chiński, brzoza brodawkowata, rododendron, azalia, miłorząb japoński, kasztan jadalny, chmielograb oraz jarzębina szwedzka. Bogatą szatę roślinną upiększają ponadto duże stada dzikich kaczek, łabędzie, a także wszędobylskie wiewiórki.
Obok wspaniałej przyrody ogród oliwski oferuje turystom również inne atrakcje. Wspomnieć tu warto o Pałacu Opatów, będącym cennym zabytkiem budownictwa XVIII w. oraz pracach artystycznych, reprezentujących głównie Wystawę Współczesnej Rzeźby Gdańskiej. Pałac Opacki stanowi znakomite tło dla budzącej wielki podziw francuskiej części ogrodu. Budynek wzniesiono w XVIII stuleciu z inicjatywy opata Jacka Rybińskiego. Ciekawa architektonicznie rezydencja z trudem przetrwała XIX w, po to tylko aby spłonąć pod koniec II wojny światowej. Odbudowany na początku lat sześćdziesiątych pałac stanowi obecnie siedzibę Oddziału Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku.
Spacerując uroczymi alejkami parku należy także zwrócić uwagę na licznie zgromadzone rzeźby. Zapomnianą już dziś nieco Wystawę Współczesnej Rzeźby Gdańskiej otwarto wiosną 1976 r., a składają się na nią m. in. prace Zdzisława Kosedy ("Ławica"), Janiny Stefanowicz-Schmidt ("Niobe"), Zygmunta Kępskiego ("Macierzyństwo") oraz Adama Smolany ("Żagle"). Zupełnie niezależnie ustawiono tu pomniki autorstwa znanego rzeźbiarza gdańskiego (również ojca jednego z muzyków sopockiej grupy KOMBI) Alfonsa Łosowskiego, wyobrażające Świętopełka Wielkiego oraz Mszczuja II - niezwykle zasłużonych dla Oliwy i Gdańska książąt pomorskich. W 1955 r. w ogrodzie ustawiono w setną rocznicę śmierci popiersie Adama Mickiewicza. Imieniem poety nazwano także całe założenie parkowe.
Warto jeszcze zwrócić uwagę na tzw. groty szeptów (inaczej "Uszy Dionizosa"), które jako pozostałość barokowego wyposażenia ogrodu z XVIII w. zaskakują niezwykłą akustyką, dzięki której osoby znajdujące się w dwóch przeciwległych grotach mogą prowadzić rozmowę szeptem.
Autor: Wojciech Romejko