Uwarunkowania urbanistyczne
Jednostka pomocnicza Orunia Górna-Gdańsk Południe jest najmłodszą dzielnicą Gdańska, powstałą w 2018 roku. Położona w południowej części dzielnicy urbanistycznej Południe, obejmuje swym zasięgiem Maćkowy, Orunię Górną oraz fragment Łostowic. Dolina Potoku Oruńskiego z zabytkowym Parkiem Oruńskim (położonym w dolnym odcinku doliny) jest obszarem o wyjątkowych walorach przyrodniczo-krajobrazowych i dużym potencjale rekreacyjnym. W górnym odcinku doliny, w rejonie zbiornika Augustowska, urządzono tereny rekreacyjne. W zachodniej część dzielnicy znajduje się kolejny cenny przyrodniczo obszar – tzw. trzcinowisko z jarem Potoku Kowalskiego. Dolina Potoku Oruńskiego wprowadza podział na tereny o różnym stopniu i sposobie zagospodarowania. Położona na północ od doliny Orunia Górna jest jednoznacznie zdefiniowana przestrzennie i funkcjonalnie. W latach 90. XX wieku powstało tu osiedle wielorodzinne, którego nazwa zwyczajowa przyjęła się jako nazwa tego rejonu miasta. Mieszkańcy Oruni Górnej mają dobry dostęp do zróżnicowanych usług i komunikacji zbiorowej. Na południe od Potoku Oruńskiego rozciąga się obszar jednostki Maćkowy oraz częściowo Łostowic. Są to obszary o zupełnie innym charakterze przestrzenno-funkcjonalnym, ostatnio coraz szybciej przekształcane przez powstającą tu zabudowę mieszkaniową. Najstarsza zabudowa zlokalizowana jest w rejonie dawnej wsi Maćkowy. Z początkiem XXI wieku, po wschodniej stronie, zaczęły powstawać osiedla mieszkaniowe: Kolorowe oraz Cztery Pory Roku. Na Maćkowych sukcesywnie powstają kolejne skupiska zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej; działający przez 30 lat zakład mleczarski na Maćkowych został zlikwidowany. Dynamiczna ekspansja funkcji mieszkaniowej wyprzedza rozwój innych funkcji; jest to rejon o słabym dostępie do usług, gorzej wyposażony w infrastrukturę społeczną i drogową.
Kierunki rozwoju
Dla północnej części dzielnicy, położonej wzdłuż granicy z dzielnicami Ujeścisko-Łostowice oraz Chełm, największe zmiany będą związane z powstaniem nowej linii kolejowej. W jej otoczeniu, zgodnie z ideą kreowania miasta kompaktowego, wykształci się nowa wielofunkcyjna zabudowa z siecią przestrzeni publicznych. Istniejące zagospodarowanie terenów w sąsiedztwie powinno być uzupełniane bądź przekształcane w podobnym kierunku. W rejonie pętli komunikacyjnej Łostowice-Świętokrzyska przewiduje się powstanie nowej intensywnej zabudowy, z dużym udziałem zróżnicowanych usług. Prawie cała Orunia Górna i Łostowice znajdą się w zasięgu dojścia pieszego do pięciu przystanków kolejowych: Madalińskiego, Łostowice-Świętokrzyska, Niepołomicka, Wielkopolska i Kowale. W jednostce Maćkowy przewidziano dalszy rozwój w kierunku zainwestowania mieszkaniowego, z dużym udziałem zabudowy o niskiej intensywności. W rejonie ulicy Ofiar Grudnia 70, a także Czerskiej zarezerwowano tereny pod budowę szkół. Wyznaczone są również rezerwy pod docelowy układ transportowy. Przewiduje się dalsze wzmocnienie funkcji rekreacyjnej terenów leżących w dolinie Potoku Oruńskiego oraz ochronę walorów przyrodniczych tzw. trzcinowiska, z wytworzeniem buforowych miejsc rekreacji w jego sąsiedztwie. Realizacja zaplanowanych zbiorników retencyjnych oraz nowych terenów rekreacyjnych wzdłuż potoków i wokół trzcinowiska poprawi bezpieczeństwo powodziowe oraz dostępność miejsc wypoczynku.
Środowisko
Dzielnica położona jest na Wysoczyźnie Gdańskiej; w części wschodniej w obrębie strefy krawędziowej, a w zachodniej – na wierzchowinie Wysoczyzny. Strefę krawędziową przecinają doliny potoków: Oruńskiego, Maćkowy oraz M2. Zróżnicowanie rzeźby, miejscami duże spadki terenu, sprzyjają występowaniu większych płatów zadrzewień, zwłaszcza wzdłuż cieków. Najwięcej zieleni występuje w dolinie Potoku Oruńskiego, to m.in. Park Oruński, urządzone tereny rekreacyjne w rejonie zbiornika retencyjnego Augustowska oraz rodzinne ogrody działkowe. W zachodniej części dzielnicy znajduje się duża podmokłość, będąca siedliskiem ptaków wodno-błotnych. Tereny podmokłe występują także w rejonie ulicy Przemian. Tereny zieleni wraz z podmokłościami zostały włączone do Ogólnomiejskiego Systemu Terenów Aktywnych Biologicznie (OSTAB). Wzdłuż Potoku Oruńskiego wyznaczone zostało błękitno-zielone pasmo budujące powiązania ekologiczne w mieście. Istotne w skali miasta powiązania przyrodnicze występują również wzdłuż potoku Maćkowy.
Obszary i obiekty objęte ochroną:
- fragment zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Dolina Potoku Oruńskiego
- fragment użytku ekologicznego Murawy kserotermiczne w dolinie Potoku Oruńskiego
- jeden pomnik przyrody
Tereny wskazane do ochrony:
- jeden teren cenny przyrodniczo, proponowany do ochrony w formie użytku ekologicznego pod nazwą Trzcinowisko nad Potokiem Kowalskim
Powierzchnia pokrycia miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego [%]
- 85,7
Inżynieria
Dla dzielnicy zapewniony jest dostęp do sieci inżynieryjnych. Na krańcach południowo-wschodnim i zachodnim brak jest sieci ciepłowniczej, a częściowo także gazowej. Przez obszar jednostki biegną odcinki potoków: Oruńskiego ze zbiornikiem Augustowska, Maćkowy ze zbiornikiem Kolorowy i projektowanym zbiornikiem Starogardzka (M2) oraz Kowalskiego z projektowanym zbiornikiem K2 (w rejonie trzcinowiska) i K3. Na sieci kanalizacji deszczowej znajduje się również zbiornik Małomiejska-Platynowa. W południowej części dzielnicy położone są obszary, na których brakuje systemu kanalizacji deszczowej. Planowane jest usprawnienie odprowadzenia wody ze zlewni potoku M2 (przebudowa stawów i budowa dwóch zbiorników retencyjnych). Przewiduje się również budowę sieci kanalizacji deszczowej ze zbiornikami retencyjnymi w zlewni Potoku Borkowskiego. Na terenie dzielnicy znajduje się czynny zbiornik wody pitnej Orunia, wyłączony zbiornik wody pitnej Stara Orunia oraz istniejąca stacja podnoszenia ciśnienia i pompownia – Orunia.
W obrębie jednostki zlokalizowana jest stacja elektroenergetyczna 110/15kV Maćkowy wraz z istniejącą napowietrzną linią elektroenergetyczną wysokiego napięcia 110 kV. Projektowa linia napowietrzna 110 kV relacji stacja elektroenergetyczna 110/15 kV Maćkowy – stacja elektroenergetyczna 400/110kV Gdańsk Błonia-Jasień.
Opracowanie: Biuro Rozwoju Gdańska
