Wyniki egzaminów PISA z perspektywy Unii Europejskiej oraz rekrutacja do gdańskich placówek oświatowych i skutki obniżenia wieku realizacji obowiązku szkolnego (25)

Posiedzenie Gdańskiej Rady Oświatowej odbyło się w dniu 13 lutego br. we czwartek  w Sali Herbowej Biura Rady Miasta Gdańska.

Tematyka wystąpień:

1. Informacja na temat wyników PISA 2012 z perspektywy oceny Komisji Europejskiej – Przewodniczący Gdańskiej Rady Oświatowej prof. Edmund Wittbrodt - zobacz (8.95 MB)
2. Skutki obniżenia wieku realizacji obowiązku szkolnego w gdańskich szkołach – Zastępca Dyrektora Wydziału Edukacji UMG Jerzy Jasiński - zobacz (364.38 KB)
3. Rekrutacja do gdańskich przedszkoli i szkół na rok szkolny 2014/2015 w świetle zamian Ustawy o systemie oświaty – Zastępca Dyrektora Wydziału Edukacji UMG Jerzy Jasiński - zobacz (438.82 KB)

Wprowadzając w tematykę spotkania, Przewodniczący Gdańskiej Rady Oświatowej prof. Edmund Wittbrodt zwrócił uwagę na wielki sukces w teście PISA w 2012 roku, ale też na pojawiające się głosy jego deprecjonowania. Taki stan rzeczy może wynikać z wysokich oczekiwań społecznych. Wyniki cieszą, ale trzeba też poczekać na ich potwierdzenie w kolejnych latach.

Informacja na temat wyników PISA 2012 z perspektywy oceny Komisji Europejskiej – Przewodniczący Gdańskiej Rady Oświatowej prof. Edmund Wittbrodt

W dobie otwartej gospodarki globalnej wyniki egzaminów PISA są bardzo ważnym pomiarem sukcesu systemu edukacji danego państwa. Przeprowadzane co 3 lata w 34 państwach członkowskich OECD i 31 partnerskich, które w sumie stanowią ponad 80% światowej gospodarki, dają możliwość porównania umiejętności 15-latków w zakresie matematyki, czytania i nauk ścisłych.

Na tle badanych krajów Polska odnotowuje znaczący postęp, zmniejszając wskaźnik uczniów, którzy mają trudności, i zwiększając udział uczniów w grupie radzących sobie bardzo dobrze. W stosunku do średniego wskaźnika UE, który wynosi 15%, Polska poprawiła swój wynik zmniejszając wskaźnik grupy uczniów z trudnościami o 4,4% w zakresie czytania, o 6,1% w zakresie matematyki i 4,1% nauk przyrodniczych. Analiza wyników egzaminów PISA na przestrzeni okresu od 2003 do 2012 roku wskazuje na stały progres, który usytuował Polskę w gronie najlepszych państw: 4 pozycja za Holandią, Estonią i Finlandią z matematyki, 3 pozycja z umiejętności czytania i interpretacji tekstu za Finlandią i Irlandią oraz 3 za Finlandią i Estonią w rozumowaniu nauk przyrodniczych. O trwałości sukcesu polskiej edukacji, która usytuowała się w gronie najlepszych, będzie można mówić za trzy lata, kiedy to w roku 2015 uczniowie napiszą kolejne egzaminy. Analizując czynniki wpływające na poziom umiejętności badanych w egzaminach PISA potwierdzono, że istotny wpływ na wyniki uczniów mają:

• status społeczno-ekonomiczny rodziny (uczniowie z rodzin o niskich dochodach znacznie częściej uzyskują słabe wyniki),
• pochodzenie ze środowisk migracyjnych,
• brak wczesnej edukacji i odpowiedniej opieki nad dzieckiem.
• płeć (lepsze wyniki z czytania uzyskują dziewczęta).

Pytania i komentarze członków GRO:

• Bardzo krzepi zmniejszająca się grupa uczniów słabych i mocna pozycja uczniów zdolnych.
• Wysokie wyniki polskich uczniów mogą być efektem wdrożenia nowej podstawy programowej i modernizacji systemu egzaminacyjnego. Uczestnicy badania PISA jako pierwsi przeszli cały nowy cykl. Modyfikując sposób kształcenia, nauczyciele przygotowywali uczniów już do innego rodzaju pytań. W 2015 roku wyniki z kolejnych egzaminów mogą być gorsze.
• Pytania w testach PISA są nieco inne niż dotychczas stawiane uczniom w Polsce. Są niestandardowe, nastawione na kompetencje złożone. Zespół Instytutu Badań Edukacyjnych, który opracowywał nową formułę egzaminu gimnazjalnego, badał wyniki PISA z poprzednich lat.
• Bardzo ważny jest sposób stawiania pytań, aby prowokował myślenie problemowe. Dotychczas naszą słabą stroną były zadania nastawione na myślenie nieszablonowe. Obecnie nauczyciele zaczynają pracować z uczniami w tym kierunku. Mają również lepszy dostęp do nowoczesnych narzędzi i pomocy. Wyniki PISA pokazują że jesteśmy w procesie i przestajemy bać się testów.
• Wniosek – za komisją UE – położyć nacisk na nauczanie początkowe, które ma istotny wpływ na efekty uzyskiwane w życiu dorosłym.

Skutki obniżenia wieku realizacji obowiązku szkolnego w gdańskich szkołach – Zastępca Dyrektora Wydziału Edukacji UMG Jerzy Jasiński

Rok szkolny 2015/2016 będzie bardzo trudny, ponieważ miasto będzie musiało zapewnić realizację przygotowania przedszkolnego za 1 zł/godz. wszystkim 5-latkom. Od 1 września 2016 roku będziemy zobowiązani do stworzenia sieci przedszkolnej, która niestety nie pokrywa się z podziałem dzielnicowym, ponieważ ok. 50% rodziców jest zainteresowanych placówką w pobliżu miejsca zatrudnienia, a nie zamieszkania.

Działania wspierające szkoły w przyjmowaniu młodszych dzieci są zaangażowani Kuratorium Oświaty w Gdańsku i gdańskie poradnie psychologiczno-pedagogiczne.

Informację o realizowanym wsparciu Kuratorium przedstawił przedstawiciel jednostki dr Jerzy Wiśniewski: Pomorski Kurator Oświaty we współpracy z Ośrodkiem Kształcenia Ustawicznego Nauczycieli organizuje 3 spotkania dla dyrektorów gdańskich przedszkoli i szkół podstawowych pt. „Nowoczesna edukacja najmłodszych – wymiana doświadczeń”, na których zostaną przekazane informacje m.in. o założeniach polityki oświatowej państwa w odniesieniu do zmian w wychowaniu przedszkolnym i edukacji wczesnoszkolnej oraz o aktualnych przepisach prawa w zakresie rekrutacji do przedszkoli i szkół podstawowych. W trakcie spotkań dyrektorzy przedszkoli i szkół będą mogli podzielić się swoimi doświadczeniami z wdrażania reform w wychowaniu przedszkolnym i edukacji wczesnoszkolnej.

Informację o realizowanym wsparciu publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych przedstawiła dyrektor PPP nr 7 Monika Gołubiew:

• wszystkie poradnie publiczne wspólnie ustalają oferowane rodzicom i nauczycielom wspierające formy działań,
• specjaliści poradni prowadzą spotkania z:
• radami pedagogicznymi przedszkoli i szkół podstawowych poświęcone diagnostyce gotowości szkolnej,
• rodzicami w formie prelekcji podczas dni otwartych,
• w poradniach działają punkty informacyjne dla rodziców,
• specjaliści udzielają rodzicom porad indywidualnych po uprzednim umówieniu,
• specjaliści pełnią dyżury telefoniczne,
• przedstawiciele poradni biorą udział w spotkaniach w Centrum Edukacji Nauczycieli,

Komentarz do prezentacji:

Na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej www.men.gov.pl została udostępniona aplikacja, dzięki której rodzice z całej Polski mogą pozyskać dodatkowe informacje o szkole swojego dziecka. W przedsięwzięcie zostali zaangażowani wizytatorzy kuratoriów oświaty, którzy muszą odwiedzić każdą szkołę.  Zamieszczone formularze ankietowe dyrektorzy szkół i rady rodziców powinni wypełnić do końca kwietnia.

Rekrutacja do gdańskich przedszkoli i szkół na rok szkolny 2014/2015 w świetle zamian Ustawy o systemie oświaty – Zastępca Dyrektora Wydziału Edukacji UMG Jerzy Jasiński

Nowelizacja Ustawy o systemie oświaty w zakresie zasad i kryteriów rekrutacji do przedszkoli, szkół i placówek oświatowych , która weszła w życie 18 stycznia 2014 roku określa bogate katalogi kryteriów przyjęć i formy przejściowe ich dostosowywania.

• Dla miasta Gdańska, które będzie zobowiązane do sukcesywnego zapewniania kolejnym rocznikom dzieci miejsc w przedszkolach, oznacza, że z braku miejsc w przedszkolach publicznych część trzeba będzie pozyskać od przedszkoli niepublicznych.
• Dla dzieci zamieszkałych w obwodach szkół podstawowych i gimnazjów miasto nie przewidujedodatkowych kryteriów przyjęć, mogą one natomiast dotyczyć uczniów spoza obwodów, co będą regulowały statuty szkół.
• Planując miejsca w gdańskich szkołach ponadgimnazjalnych, uwzględniono wskaźnik 25% uczniów spoza Gdańska, co wynika z analiz rekrutacji w ubiegłych latach. Dla zachowania stabilizacji szkół i mając na względzie potrzeby rynku pracy zaplanowano utrzymanie wskaźnika ok. 50% miejsc w szkołach zawodowych. Specjalności w szkołach zawodowych są tworzone na podstawie potrzeb rynku pracy i udokumentowanej współpracy szkoły z potencjalnymi pracodawcami, którzy zapewnią miejsce odbywania praktyk i praktycznej nauki zawodu.
• W tym roku rekrutacja do szkół będzie realizowana przy pomocy systemu elektronicznego.

Dyskusja

Czy wiemy jaki odsetek dzieci 6-letnich może być niegotowych do podjęcia nauki w I klasie? Czy były prowadzone badania w tym kierunku? Czy medialne doniesienia o praktykach rodziców starających się o odroczenie realizacji obowiązku szkolnego mają miejsce?

• Około 90% dzieci jest gotowych do podjęcia nauki w szkole, to znaczy, że są harmonijnie rozwinięte. Odraczane są dzieci z zaburzeniami, przewlekle chore i niepełnosprawne oraz po przebytej sytuacji traumatycznej. Są to sytuacje, w których rodzice mogą ubiegać się o zgodę na odroczenie realizacji obowiązku szkolnego. Dzieci te potrzebują nieco więcej czasu, żeby dojrzeć do podjęcia szkolnych zadań.
• Rodzice wiedzą o możliwości korzystania z konsultacji ze specjalistą z poradni. Zainteresowani taką informację uzyskują w szkołach i przedszkolach. Niestety zawsze jest grupa rodziców, która mówi, że się zbyt mało mówi na ten temat. Poradnie oczekują zwiększonego zainteresowania pod koniec marca.

Czy były ostatnio uruchamiane nowe kierunki kształcenia zawodowego odpowiadające na zapotrzebowane rynku pracy?

• Obecnie rynek pracy jest w miarę stabilny, a wraz z nową kwalifikacją zawodów 7 lat temu rozpoczęliśmy porządkowanie sieci szkolnictwa zawodowego  Gdańsku. Obecnie uruchamiany jest kurs kwalifikacyjny dla gazowników.
• Jeśli szkoła współpracuje z pracodawcami, którzy zapewnią bazę do praktycznej nauki zawodu uruchomienie takiego kierunku nie stanowi kłopotu.
• Obecnie problemem jest rozwijająca się bez żadnych analiz potrzeb rynku sieć niepublicznych szkół zawodowych dla dorosłych, które oferują wiele różnorodnych kierunków zawodowych o różnej jakości. Szkoły są powoływane na podstawie opinii Kuratorium, a miasto musi dofinansowywać miasto. Sytuacja jest analogiczna do okresu przejściowego w szkolnictwie wyższym, kiedy licznie powstawały niepubliczne szkoły wyższe, oferujące kształcenie na kierunkach, których absolwenci mieli kłopot z odnalezieniem się na rynku pracy. Z punktu widzenia racjonalności gospodarowania publicznymi pieniędzmi spełnianie kryteriów formalnych to jest zbyt mało. Powinna być  jakaś strategia.
  Propozycja wystąpienia przez Gdańską Radę Oświatową z apelem do MEN o wprowadzenie regulacji w tym zakresie.

Podsumowanie prof. E. Wittbrodt:

Analizując wyniki badania PISA w roku 2012 Polska ma szczególny powód do zadowolenia. Dlatego, biorąc pod uwagę proponowane zmiany, np. dotyczące podręczników, należy rozważyć, czy nie wpłyną one negatywnie zaburzając stabilność. Dopiero po następnym badaniu będziemy mogli ocenić na ile ostatnie wyniki były zbiegiem okoliczności, a na ile odzwierciedlają trwałą poprawę systemu.