Najlepsze realizacje architektoniczne Gdańska wybrane

Cztery nagrodzone realizacje to: Stary Maneż w Garnizonie, Rekonstrukcja wieżyczki z Alegorią Nauki na gmachu głównym Politechniki Gdańskiej, Ośrodek Kultury Morskiej (Narodowe Muzeum Morskie) oraz Budynek Neofilologii i Rektoratu Uniwersytetu Gdańskiego. Dyplomem uhonorowano natomiast rozbudowującą się siedzibę LPP przy ul. Łąkowej. Uzasadnienie nagród poniżej.

- Brakowało tej formy przeglądu architektonicznego w Gdańsku, tym bardziej że nasze miasto może się pochwalić wieloma ciekawymi realizacjami architektonicznymi. Architektura gdańszczan interesuje i często wywołuje emocjonalne reakcje – powiedział prezydent Paweł Adamowicz  podczas uroczystości wręczenia nagród, odbywającej się w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich Oddział Wybrzeże . – Chciałbym, by konkurs był kontynuowany i by co dwa lata można było przedstawiać i nagradzać kolejne piękne i niezwykłe obiekty.

Geneza i zasady
Inicjatorem i organizatorem Konkursu jest prezydent Paweł Adamowicz. W grudniu 2015 roku podpisano porozumienie między Prezydentem Miasta Gdańska a Stowarzyszeniem Architektów Polskich Oddział Wybrzeże na zorganizowanie konkursu i przyznawanie „Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska dla najlepszej gdańskiej realizacji architektonicznej”.
Nagroda przyznawana będzie raz na dwa lata, a w Konkursie biorą udział obiekty zrealizowane i oddane do użytku w okresie ostatnich dwóch lat poprzedzających rok konkursu. Wyjątkowo jednak w pierwszej edycji konkursu dopuszczono obiekty realizowane i oddane do użytku w latach 2011–2015. Nagrody przyznaje Prezydent Miasta Gdańska na wniosek kapituły nagrody, której przewodniczy zastępca prezydenta ds. polityki przestrzennej Wiesław Bielawski.

Cel konkursu
Konkurs organizowany jest w celu promocji gdańskiej architektury i dobrych przykładów, mogących stanowić wyznacznik jakościowy dla nowych inwestycji budowlanych w Gdańsku.
Nagrodę otrzymają realizacje architektoniczne za szczególne wartości architektoniczne dla przestrzeni publicznej. Nagroda może być przyznana za najlepszy budynek, zespół budynków, budowlę (mosty, wiadukty, wieże itp.) elementy terenowe (założenia parkowe, promenady, urządzenia sportowe itp.).

Kapituła Nagrody
Wyboru nagrodzonych realizacji dokonała Kapituła Nagrody złożona z przedstawicieli Stowarzyszenia Architektów Polskich Oddział Wybrzeże oraz przedstawicieli Urzędu Miejskiego w Gdańsku. W pracach Kapituły Nagrody uczestniczyli:
1. Wiesław Bielawski – zastępca prezydenta Gdańska ds. polityki przestrzennej, przewodniczący Kapituły
2. Edyta Damszel-Turek – dyrektor Biura Rozwoju Gdańska
3. Jacek Droszcz – Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Wybrzeże
4. Andrzej Duch – dyrektor Wydziału Urbanistyki i Architektury
5. Paweł Wład. Kowalski – prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich Oddział Wybrzeże
6. Andrzej Kwieciński – Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Wybrzeże

Nagroda 2016
Nagrodę stanowią: statuetka, dyplom i plakietka metalowa, zawierająca imiona, nazwiska lub nazwy autora projektu, inwestora i wykonawcy, przeznaczona do wmurowania w obiekt nagrodzony.
Kapituła nagrody wytypowała w pierwszej edycji konkursu szesnaście obiektów do nagrody. Ostatecznie nagrodzono cztery obiekty. Oto one, wraz z uzasadnieniem przyznania nagrody:

Nagrodzone obiekty:

1. Stary Maneż w Garnizonie
Autor projektu: arch. Marcin Woyciechowski
Inwestor: Grupa Inwestycyjna Hossa SA
Wykonawca  generalny: Grupa Inwestycyjna Hossa SA
Uzasadnienie:
Od roku 2010 na 26 hektarowym terenie po opuszczonych koszarach powstaje nowa dzielnica – Garnizon. Na terenie zakupionym przez dewelopera znajdował się szereg powojskowych budynków zachowanych w różnym stanie i o różnej wartości artystycznej. Jednym z nich jest stary maneż, dawna wojskowa ujeżdżalnia przebudowana na wielofunkcyjną salę widowiskową dla ok. 1500 osób.
Historyczny budynek starej ujeżdżalni jest halowym jednoprzestrzennym obiektem przykrytym oryginalnie zachowanym dachem o delikatnej stalowej konstrukcji łączonej nitami. Prosta forma budynku wynikała z jego funkcji użytkowych. Podstawą projektu adaptacji maneżu była chęć zachowania historycznej przestrzeni hali, przy zapewnieniu odpowiedniej akustyki, oświetlenia i sterowania mediami, łatwej zmiany aranżacji wnętrza i bezpieczeństwa użytkowników.
Budynek został powiększony o dwukondygnacyjną część gastronomiczną, która jest przedłużeniem bryły historycznego budynku. Nowa część została zaprojektowana harmonijnie, wręcz „nieinwazyjnie”, Dopasowała się do części historycznej przy powściągliwym zastosowaniu nowoczesnej formy i detalu architektonicznego.
Na nagrodę zasługuje też inwestor-wykonawca, który odważył się na adaptację skromnego budynku, którego wartość opierała się głównie na sentymentalnym przywiązaniu do przeszłości.

2. Rekonstrukcja wieżyczki z Alegorią Nauki na gmachu głównym Politechniki Gdańskiej
Autor projektu: arch. Wiesław Czabański z zespołem
Inwestor: Politechnika Gdańska
Wykonawca  generalny: Przedsiębiorstwo Ogólnobudowlane Konserwacji Zabytków Osuchowski Krzysztof Babik Alicja Spółka Jawna
Uzasadnienie:
W ostatnich latach powstało w Gdańsku kilka projektów wysokobudżetowych zaprojektowanych z dużym rozmachem. Na ich tle odtworzenie wieżyczki na dachu gmachu głównego Politechniki Gdańskiej jest inwestycją skromną, którą można łatwo przeoczyć na tle nowych obiektów realizowanych na terenie kampusu PG. Wieżyczka, nieodłączny atrybut architektury z przełomu XIX i XX wieku, przez lata była zwieńczeniem osi kompozycyjnej reprezentacyjnych gmachów uczelni.
W 1945 roku została zniszczona w wyniku działań wojennych. Jej odbudowy zaniechano. Nie mieściła się już w modernistycznej estetyce obowiązującej od drugiej połowy wieku XX.
Odtworzenie wieżyczki po 60 latach od zniszczenia, udało się dzięki wspaniałemu warsztatowi architekta i umiejętności przekazania dyspozycji wykonawcy.
Przyznając nagrodę Kapituła chciała zwrócić uwagę, że architektura składa się z rzeczy wielkich i małych, często w rzeczywistości jakość małych projektów architektonicznych buduje jakość wielkich przestrzeni.

3. Ośrodek Kultury Morskiej, Narodowe Muzeum Morskie
Autor projektu: arch. Mirosław Frąszczak, APA Gdynia
Inwestor: Narodowe Muzeum Morskie
Wykonawca  generalny: POLAQUA Sp. z o.o.
Uzasadnienie:
W ostatnim pięcioleciu na obszarze śródmieścia historycznego Gdańska powstało wiele nowych realizacji architektonicznych. Nie są to już rekonstrukcje budynków historycznych, ale całkowicie współczesne budynki mające spełnić wiele oczekiwań wynikających z obowiązującej ochrony konserwatorskiej. Budynek OKM jest wpasowany pomiędzy średniowiecznym żurawiem i zabudową hotelową pochodzącą z lat 90-tych. Projektowi Ośrodka Kultury Morskiej, oprócz bogatego i atrakcyjnego programu użytkowego, narzucono również gorset historycznych podziałów parcelacyjnych, nieprzekraczalnych wysokości, stosowanych materiałów, itp.
Na bazie: metalu, szkła i cegły, architekt stworzył siedem elewacji kamienic. Głównym dominującym elementem wykończenia elewacji jest jasnoczerwona cegła wykonana na zamówienie inwestora. Cegłę ułożono według różnych wątków, a zastosowanie ortogonalnego prostoliniowego układu spoin, wymagającego kotwienia warstw cegieł do ściany nośnej, nadało elewacjom współczesny charakter. Projekt wnętrza budynku podporządkowany jest założeniom programowym Ośrodka. Lekkie podnoszone trapy-mosty prowadzące zwiedzających do eksponatów są architektonicznym dopełnieniem morskich opowieści.
Dzięki OKM Gdańsk wzbogacił się o budynek bardzo nowoczesny i zarazem tradycyjny, godzący wzorcowo nowoczesne projektowanie z przywiązaniem do historycznej architektury miasta.

4. Budynek Neofilologii i Rektoratu Uniwersytetu Gdańskiego
Autor projektu: Wolski Architekci
Inwestor: Uniwersytet Gdański
Uzasadnienie:
Budynek zrealizowano jako jeden z ostatnich w kampusie uniwersyteckim. Zamyka pierzeję kampusu od strony ul. Wita Stwosza. Mając do czynienia z dużą różnorodnością architektoniczną istniejących budynków, które powstawały od początku lat 70-tych do czasów współczesnych, projektant podjął się trudu architektonicznego scalenia kompleksu. Zaprojektowany budynek charakteryzuje się prostotą i czystością modernistycznej formy oraz przemyślanym detalem. Dzięki temu złagodził dysonans wynikający z architektonicznej różnorodności sąsiadujących ze sobą budynków.
W kompozycji urbanistycznej Wydziału Neofilologii zwraca uwagę układ strefy wejściowej do rektoratu i dwóch półotwartych dziedzińców. Przy rozmiarach założenia całego kampusu, którego cechą jest rozproszenie, zastosowane w budynku Wydziału Neofilologii rozwiązania wprowadzają studentów i wykładowców w kameralną kompozycję uczelnianego mikrokosmosu.
Kapituła postanowiła przyznać nagrodę za umiejętne połączenie rozwiązań wynikających z czysto technicznych uwarunkowań z uniwersalną humanistyczną tradycją uniwersytecką.

Dyplom dla przebudowy siedziby LPP przy ul. Łąkowej
W czasie obrad Kapituły w budynku trwały jeszcze prace wykończeniowe, dlatego Kapituła zadecydowała o nieprzyznaniu nagrody. Jednak inwestycja została dostrzeżona dzięki wysokiej jakości wykończenia. Jest to efekt doskonałej synergii działań inwestora, projektanta i wykonawcy. Planowana rozbudowa siedziby na sąsiedniej działce pozwala mieć nadzieję, że projekt powróci w kolejnych edycjach konkursu.
Autor projektu: Studio 1:1
Inwestor: LPP SA
Wykonawca generalny: ALLCON Budownictwo
Uzasadnienie:
Wśród inwestycji nominowanych do nagrody, przebudowa budynku dawnej fabryki tytoniu na ul. Łąkowej, jest jedyną inwestycją realizowaną ze środków prywatnych inwestora – spółki LPP SA działającej w branży odzieżowej, zarządzającej markami: RESERVED, Cropp, House, MOHITO, SiNSAY i Tallinder.
Projekt oddaje filozofię firmy – marki odzieżowej zatrudniającej młodych projektantów.
Budynek z 1928 roku (autorami projektu architektonicznego byli Wilhelm Köster z Herfordt i Adolph Bielefeldt z Gdańska) został poddany gruntownej przebudowie i renowacji. Wprowadzone zmiany nie ingerują w strukturę elewacji przemysłowego budynku, wydobywają elegancję fasady poprzez wprowadzenie współczesnego, bardzo dopracowanego w szczegółach detalu. Strefa wejściowa – recepcja, została dodatkowo wykorzystana do projekcji aktualnych informacji o firmie. Mamy tu do czynienia z ciekawym połączeniem działań projektowych ściśle architektonicznych ze współczesną sztuką wizualną – połączenie projektowe, wynikające zapewne z zawodowych doświadczeń autorów projektu, którzy są wykładowcami na wydziale wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
Wnętrza kolejnych pomieszczeń, zarówno biurowych, socjalnych i korytarzy unikają schematycznych powieleń, charakterystycznych dla pomieszczeń biurowych dużych korporacji. Wnętrza różnią się indywidualnym rozwiązaniem detalu i zastosowanym materiałem.

Poza nagrodą dla nominowanych obiektów, Kapituła zadecydowała o przyznaniu nagrody specjalnej dla Budynku Europejskiego Centrum Solidarności
Autor projektu: PPW FORT sp. z o.o.
główny projektant: arch. Wojciech Targowski
Inwestor: Miasto Gdańsk, GIK sp. z o.o.
Wykonawca generalny: Polimex Mostostal SA
Uzasadnienie:
Budynek ECS jest bardzo fotogeniczny, zaskakuje w wielości interesujących interpretacji jego formy architektonicznej – zarówno w sferze inspiracji, jak i sposobu jej przetworzenia. Na szczególne wyróżnienie na tle innych powstałych w tym czasie budynków, zasługuje industrialna architektura placu-„ogrodu zimowego” zamkniętego wewnątrz. Budynek jest obiektem dużego zainteresowania publiczności od momentu przekazania go użytkownikom. Choć chęć poznania historii „Solidarności” jest głównym powodem wejścia do budynku, wewnętrzny plac stanowi niemal autonomiczną przestrzeń miejską, która w ciągu dnia wypełnia się użytkownikami o różnych zainteresowaniach, przychodzących tu nie tylko z racji wydarzeń powiązanych z historią miejsca. Kapituła nagrody wskazała projektanta budynku ECS do nagrody specjalnej za stworzenie współczesnego budynku ikonicznego, dorównującego klasą i popularnością najbardziej znanym gdańskim „architektonicznym gwiazdom”.