Szkocka Grobla

	Pismo pięciu Szkotów do Rady miasta Gdańska z 1594 r. z prośbą o nadanie praw obywatelskich. Z zasobu Archiwum Państwowego w Gdańsku (APG 300, 60/100a, s.16)

Dzisiejsza ulica Sadowa to pozostałość Szkockiej Grobli, będącej południową granicą Długich Ogrodów.
Obecność Szkotów w Gdańsku pozostawiła kilka istotnych śladów w miejskiej topografii. Zamieszkali w Mieście i wokół niego Szkoci dzielili się na dwie grupy. Podstawą podziału było to jak odnosiły się do nich władze i gdańskie elity gospodarcze. Pierwszą grupą byli ci Szkoci, którzy z takich czy innych względów znaleźli się w Gdańsku i byli w nim mile widziani, czy to jako kupcy, czy to jako najemni żołnierze. Drugą byli szkoccy rzemieślnicy-partacze, osiedlani tuż przy południowej granicy Gdańska przez włocławskiego biskupa. Ci, jako konkurencja dla cechów gdańskich byli zwalczani jak tylko pozwalały na to stosunki na linii Gdańsk - biskup. Szkocka Grobla związana jest z tą pierwszą  grupą, Stare Szkoty zamieszkiwane były przez drugą grupę. Szkoci pojawiali się też w dobrach klasztoru cystersów w Oliwie - tak powstały pod koniec XVII w. Nowe Szkoty. Szkoci pojawiali się także tuż przed miejskimi bramami - jak na przykład u początku Siedlec, gdzie dzisiejsza ulica Wesoła nosiła niegdyś nazwę Szkockiej Drogi, a inna, prowadząca niegdyś od Kartuskiej na południe, nazywana była Szkockim Zaułkiem.

Wśród przedstawicieli narodu szkockiego, którzy pojawiają się w historii Gdańska warto wspomnieć Jakoba Kabruna, kupca i kolekcjonera wywodzącego się ze szkockiego rodu Cockburnów, animatora gdańskiego teatru i fundatora sporej części zbiorów Muzeum Miejskiego, Reinholda i Georga Forsterów - przyrodników, uczestników wyprawy Cooka na Pacyfik, Marie Mac Lean - żonę Korneliusza Almondego, jej ojca Archimbalda Mac Leana, starszego angielsko-szkockiej gminy w Gdańsku, Lauchlana Mac Leana of Coli, który w 1802 zakupił wyspę Holm (Ostrów), Johna Sprota Stoddarta, urodzonego w Szkocji gdańskiego kupca i mecenasa sztuki, Roberta Gurlaya - szkockiego oficera, który poniósł śmierć walcząc z wojskami króla Batorego w 1577 r., czy wreszcie Jakuba Murraya, zwanego po polsku Jakubem Morą, dowódcę okrętu "Król Dawid" w bitwie pod Oliwą.

John Reinhold Forster I jego syn George Forster. Obraz olejny John'a Francis'a Rigaud, 1780. Kolekcja Forsterów, którą przywieźli ze sobą z podróży dookoła świata (1772-1775) znajduje obecnie w Muzeum Pitt Rivers w Uniwersytecie Oksfordzkim. Źródło: http://www.rainstone.com/Portraits-Forster.2.htm		Gilles-Louis Chréstien, Portret Jacoba Kabruna, początek XIX w. Ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku, nr inw. MNG/SD/475/G

Pierwsza wyprawa gdańskich kupców na szkockie Szetlandy zanotowana została już w roku 1487. W XIX w. jednym z ważnych produktów importowanych przez Gdańsk do Królestwa Polskiego były szkockie śledzie. Również węgiel, który palił się w "garnkach Wulkana" na gdańskich latarniach morskich, pochodził w dużej mierze ze Szkocji. Szkocki węgiel używany był również do produkcji gazu w pierwszej, uruchomionej w 1853 r. miejskiej gazowni i jej następczyni, otwartej w 1904 r. przy ul. Wałowej.