Trwa wdrażanie wielu działań, w tym piętnastu obywatelskich rekomendacji dotyczących przygotowania Gdańska przed skutkami deszczy nawalnych. Gdańszczanie wskazali jak lepiej chronić miasto przed, w trakcie i po wystąpieniu podtopień czy powodzi. Do pakietu zmian jakie zaproponowali gdańszczanie dochodzą także działania urzędników i specjalistów: kolejne inwestycje o blisko 150 mln zł wartości, rozbudowa monitoringu hydrologiczno- meterologicznego, budowa niebiesko-zielonej infrastruktury i wreszcie szeroka adaptacja do zmian klimatu.
Kluczowe było dla nas dosłowne poznanie perspektywy mieszkańców, jasne wyartykułowanie na co mamy położyć szczególny nacisk w naszych przygotowaniach przed skutkami powodzi czy podtopień. Okazało się, że kierunek działań wskazany przez Gdańszczan jest zbieżny z tym, który obraliśmy już wcześniej, niemniej zyskaliśmy wiele cennych uwag. - wyjaśnia zastępca prezydenta Gdańska ds. polityki komunalnej Piotr Grzelak.
Część rekomendacji została wdrożona. To przede wszystkim te działania, które mogły zostać zakończone w tak krótkim czasie. Należą do nich między innymi: zmiany w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego, pomoc rzeczoznawców dla poszkodowanych mieszkańców, zwiększona liczba osób oddelegowanych do prac porządkowych po wystąpieniu powodzi, przygotowane materiały informacyjno-edukacyjne, bezpłatny transport środkami gminnego transportu zbiorowego w sytuacjach kryzysowych czy zwiększona liczba osuszaczy. Gdańszczanie wskazali też na konieczność realizacji zadań długoterminowych jak np. zwiększenie retencji na Górnym Tarasie, czy w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. W tym celu nawiązano współpracę z władzami: Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, Nadleśnictwa Gdańsk i Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. Efektem ma być koncepcja, która pokaże gdzie można wprowadzić daną rekomendacje. Dotyczyły one też odtworzenia lub zmodernizowania zlokalizowanych na terenie Parku zbiorników retencyjnych. Wskazano, że na terenie Owczarni powinien powstać nowy zbornik, a ten w Kiełpinie rozbudowany. O priorytetach inwestycyjnych ma zadecydować wynik modelowania numerycznego - skomplikowanego narzędzia hydrologicznego pokazującego zachowanie danej zlewni przy wystąpieniu określonego opadu.
- Miasto nie zwalnia tempa planując dalsze inwestycje, te wykraczające poza panel. W perspektywie do roku 2023 zaplanowanych jest ponad 20 przedsięwzięć, które pochłoną 150 mln złotych. Ponad połowa tej kwoty została dofinansowana ze środków Unii Europejskiej. Powstaną nowe zbiorniki retencyjne, kanalizacja deszczowa i przepompowania wody. Planami inwestycyjnymi zostało objętych ponad 10 dzielnic -wymienia Piotr Grzelak. Gdańsk walczy także o środki unijne na rozbudowę i modernizację hydrologiczno- meteorologicznej sieci pomiarowej oraz systemu ostrzegania ludności na terenie gmin Gdańska i Sopotu. W ramach projektu ma powstać: 75 punktów pomiarowych. W tym 19 pomiarów wielkości opadu deszczu, 55 pomiarów poziomów wód w zbiornikach retencyjnych, potokach i kolektorach wód deszczowych i jedna stacja meteorologiczna.
Opady atmosferyczne w Gdańsku są mierzone na bieżąco. Nasza sieć zbudowana jest w tej chwili z 18 deszczomierzy. Zdecydowana większość z nich wyposażona jest w autonomiczny rejestrator zintegrowany z modułem GSM/GPRS. Umożliwia to zdalny dostęp do danych. Na prowadzonych przez nas pomiarach opiera się nasz wewnętrzny system informowania o wysokości opadu w danej dzielnicy. Nasi pracownicy na bieżąco są informowani o stanie opadu w dzielnicy, za którą są odpowiedzialni - wyjaśnia Ryszard Gajewski, prezes spółki Gdańskie Wody. Rozbudowana sieć będzie służyła do gromadzeniai analizy danych, które będą obrazować reakcje zlewni na opad. Pozwoli to na zobrazowanie zagrożenia i przewidzenie jego konsekwencji, dobranie odpowiednich metod reakcji.
Dążmy do tego by maksymalnie wykorzystać rekomendacje Gdańszczan i wiedze ekspertów, której beneficjantami są nie tylko paneliści i panelistki, ale wszyscy Ci, którzy odpowiadają za bezpieczeństwo przeciwpowodziowe. Patrzymy na problem szeroko, korzystając nie tylko z naszych doświadczeń, ale także z doświadczeń innych miast czy krajów- podkreśla Sławomir Kiszkurno, dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miejskiego w Gdańsku.
Dobra komunikacja służb między sobą - na to zwracali uwagę eksperci występujący w czasie drugiego spotkania panelu obywatelskiego. W maju odbyły się duże ćwiczenia przeciwpowodziowe, w których wzięły udział spółki i jednostki miejskie, Policja i Straż Pożarna. Ważne jest wyciagnięcie wniosków z takich ćwiczeń, nawet tych niepozytywnych. To pokazuje nam co poprawić, usprawnić, dalej ćwiczyć - mówi Tadeusz Bukontt Dyrektor Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego UM w Gdańsku.
Nie tylko infrastruktura hydrotechniczna może służyć ochronie przeciwpowodziowej, ale także zieleń miejska i leśna. Duże drzewo ma możliwość magazynowania wody w obrębie swojej korony średnio w granicach 228- 455 litrów wody, a optymalne pokrycie koronami drzew może zredukować spływ wody burzowej o 7-17 %.
Krótki czas trwania intensywnych opadów przy jednoczesnym wydłużonym okresie suszy wymaga nowego spojrzenia na gospodarowanie wodą opadową. Dlatego łączymy działania konwencjonalne - twarde z niekonwencjonalnymi - miękkimi. Dążymy do tego by budować jak najszerszą sieć zielonej infrastruktury, która świetnie uzupełnia działalność człowieka w zarządzaniu wodą opadową- wyjaśnia Gajewski.
Chodzi o inne spojrzenie na projektowanie i modernizację miasta. Tu potrzeba zaangażowania szerszej społeczności. Miasto Gdańsk prowadzi chociażby Bank Nasadzeń Drzew To właśnie element inteligentnego zarządzania wodą i element polityki smart cities - dodaje Grzelak.
Z perspektywy mieszkańca sytuacja wygląda tak: „ma nas nie zalewać”. Takiego stanu rozsądni włodarze miast zagwarantować nie mogą. To co mogą i powinni zrobić to spojrzeć na problem przez szerszy obiektyw. Problem przepełnienia kanalizacji deszczowej przez deszcze nawalne to problem wielu miast i nie da się go wyeliminować używając jednej metody np. rozbudową sieci kanalizacji deszczowej. To kwestia nowego spojrzenia. Holistycznego, uwzględniającego zmiany klimatyczne i jego skutki - komentuje Halina Burakowska, dyrektor Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej –Państwowy Instytut Badawczy.
Gdańsk jest uczestnikiem projektu „Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców”. Celem projektu jest ocena wrażliwości na zmiany klimatu 44 największych polskich miast i zaplanowanie działań adaptacyjnych, adekwatnych do zidentyfikowanych zagrożeń. Doprowadzić ma to do zmodernizowania systemu ochrony przeciwpowodziowej, rozwoju systemów informowania i ostrzegania przed zagrożeniami, a także schematy gospodarowania zasobami wodnymi.
Materiał z konferencji podsumowującej powyższe działania:
