Pierwszy temat panelu obywatelskiego
Zagadnienia:
1. Cieki wodne znajdujące się w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym na terenie Gdańska.
2. Problemy, które wystąpiły w czasie lipcowej nawałnicy.
3. Potrzeby w zakresie dodatkowej retencji w rejonie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego na terenie Gdańska.
Jakie cieki wodne znajdują się w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym na terenie miasta Gdańska?
Trójmiejski Park Krajobrazowy obejmuje fragment wysoczyzny morenowej Pojezierza Kaszubskiego oraz jej strefę krawędziową, bezpośrednio przylegające od strony zachodniej do aglomeracji gdańskiej. Park jest objęty ochroną ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe. Pozostaje pod zarządem Samorządu Województwa Pomorskiego, jest także częścią Pomorskiego Zespołu Parków Krajobrazowych. W części wschodniej
i północno-wschodniej dominuje krajobraz o dużym nachyleniu stoków (do 40%) oraz gęstą siecią różnej wielkości dolin erozyjnych, które są często wielokrotnie rozgałęzione. Spływają nimi na terenie Gdańska dwa potoki rozpoczynające swój bieg na wysoczyźnie poza granicami TPK: Potok Oliwski i Potok Strzyża. Głównymi dopływami Potoku Oliwskiego są: Potok Zajączkowski, Potok Czystej Wody, Potok Prochowy i Potok Rynarzewski. Długość Potoku Oliwskiego to 9,7 km, średni spadek wynosi 14,1‰, powierzchnia zlewni to około 30 km². Charakterystyczną cechą tego potoku jest zdecydowanie wyższa wartość średniego spadku doliny potoku w jej górnej części - 24,18‰, podczas gdy w dolnej części dochodzi tylko do 0,81‰. Tak wysoki spadek jest charakterystyczny dla cieków górskich. Wzdłuż potoku funkcjonowały kiedyś obiekty zabudowy hydrotechnicznej między innymi: przegrody z przepustami, stawy, zbiorniki młyńskie, oraz urządzenia gospodarcze: młyny, kuźnie i folusze.
Potok Strzyża ma długość 9,4 km, obszar zlewni: 22 km², średni spadek wynosi 9,6 ‰. Jego nazwa ma związek ze znaczeniem „rzeka z bystrym nurtem”. Potok ten znajduje się na pewnym odcinku biegnie przez Rezerwat Przyrody: Lasy w Dolinie Strzyży. Rezerwat został wydzielony z zespołu krajobrazowo-przyrodniczego Doliny Strzyży. Chroni ekosystem leśno-źródliskowy Strzyży.
Jakie problemy wystąpiły podczas lipcowej nawałnicy?
Pomimo prawie pięciokrotnego zwiększenia retencji na obszarze Gdańska w stosunku do 2001r. (ze 136,9 tys. m3 do 678,8 tys. m3) przy opadzie występującym raz na 100 lat mogą wystąpić problemy z odprowadzeniem tak dużej ilości wody opadowej. 14/15 lipca wystąpiły opady o przewyższeniu prawdopodobieństwa p=0,2%. Oznacza to, że na 1 ha spadło 1650 m3 wody, co przy powierzchni miasta Gdańska 254 km2 (25400 ha) dało ~40 mln m3 w ciągu 12 godzin. Specyfika projektowania systemu odwodnieniowego polega nie tylko na konieczności uwzględniania wielkości opadu, ale także czasu trwania opadu oraz obszaru objętego opadami. Czynniki te wpływają w istotny sposób na ilość wód dopływających do systemu odwodnieniowego, w tym do obiektów retencyjnych.
Ponieważ w zlewni Potoków Oliwskiego i Strzyży wystąpiły podczas lipcowej nawałnicy największe opady to w tych rejonach uwidoczniły się największe problemy z zatrzymaniem
i odprowadzeniem wód opadowych. Oba te potoki spływają z dużym spadkiem ze wzgórz morenowych, co powoduje bardzo szybki spływ wody na Dolny Taras Gdańska. Potoki spływając z dużą prędkością zabierają ze sobą duże ilości rumowiska (kamienie, piasek, osad) i innych zanieczyszczeń (gałęzie, liście, śmieci). Potoki docierając na Dolny Taras do zbiorników retencyjnych zmniejszają swoją prędkość, zostawiając tam rumowisko. Zbiorniki stają się wówczas osadnikami materiału naniesionego przez potoki. Spływ takich nieczystości powoduje zapychanie wpustów ulicznych i krat wlotowych, co generuje dodatkowy problem z odbiorem wody podczas intensywnych deszczy. Wobec tego ważnym elementem zabezpieczenia pracy istniejących systemów kanalizacji deszczowej jest powstrzymanie spływających wraz z wodą gałęzi, liści, śmieci i innych zanieczyszczeń obszarowych. Problemy ze spływającym rumowiskiem występują ze szczególnym nasileniem na terenach położonych na wschód od ul. Czyżewskiego (spływ ze Wzgórza Pachołek do ulic: Czyżewskiego, Opackiej, Karpackiej, Sowiej, Zajęczej i dalej do Potoku Oliwskiego) i przy zbiorniku Nowiec 2 (spływ z rejonu rezerwatu Dolina Strzyży).
Jakie są potrzeby z zakresie dodatkowej retencji w rejonie TPK na terenie Gdańska?
Dotychczasowe doświadczenia wskazują na potrzebę stworzenia dodatkowej retencji
w rejonie TPK poprzez budowę bądź rozbudowę następujących zbiorników retencyjnych:
1. Budowa zbiornika na Potoku Rynarzewskim. Rozpatrywana jest lokalizacja na terenie Gdańskiego Ogrodu Zoologicznego. Specyfika terenu wskazuje na zasadność budowy tego zbiornika jako suchego.
2. Odtworzenie zbiornika retencyjnego na Potoku Prochowym, który jest przewidziany
w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego.
3. Dodatkowa retencja na Potoku Oliwskim w rejonie Doliny Radości. Rozpatrywane
są następujące możliwości:
- rozbudowa istniejącego zbiornika nr 14 przy ul. Bytowskiej 4A na Potoku Oliwskim
- odtworzenie istniejącego kiedyś zbiornika nr 13 na Potoku Oliwskim
- przejecie od prywatnego właściciela zbiornika nr 15 i jego rozbudowa
- odtworzenie zbiornika nr 16 przewidzianego w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego po uregulowaniu kwestii terenowo- prawnej z prywatnym właścicielem terenu.
Należy wziąć też pod uwagę zwiększenie retencji na Potoku Oliwskim poza obszarem TPK
4. Stworzenie dodatkowej retencji poprzez budowę zbiornika retencyjnego np. suchego w rejonie rezerwatu Dolina Strzyży bądź alternatywnie rozbudowa:
- istniejącego zbiornika Nowiec II poniżej rezerwatu,
- istniejącego zbiornika Kiełpinek powyżej rezerwatu.
Materiał opracowany przez Gdańskie Melioracje.
