Swiatłana Cichanouska złożyła kwiaty pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców, a w Europejskim Centrum Solidarności spotkała się z Białorusinami mieszkającymi w Trójmieście oraz Lechem Wałęsą. W samo południe, po zwiedzeniu wystawy stałej, wzięła udział w konferencji prasowej, wspólnie z przewodniczącą Rady Miasta Gdańska Agnieszką Owczarczak, prezydent Gdańska Aleksandrą Dulkiewicz, zastępcą prezydenta Sopotu Magdaleną Czarzyńską-Jachim i dyrektorem ECS Basilem Kerskim.
Cichanouska jest obecnie najważniejszą postacią białoruskiej opozycji, a podczas wizyty w Gdańsku towarzyszyli jej doradcy: Franciszak Wiaczorka i Dzianis Kuczynski.
Prezydent elekt w symbolicznej podróży
Konferencję rozpoczął dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności.
- Witamy naszą bohaterkę, idola, symbol walki o wolność i niepodległość nie tylko w Białorusi – mówił Basil Kerski. – To wyjątkowy moment, ponieważ pani prezydent elekt Cichanouska rozpoczyna w Gdańsku symboliczną podróż. 39 lat temu Lech Wałęsa jako lider Solidarności otrzymał pokojową Nagrodę Nobla. W tym roku Aleś Białacki, jako jeden z liderów białoruskiej opozycji demokratycznej, także przyjaciel ECS, w którym był na obchodach 4 czerwca, jest laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. Pani prezydent elekt spotkała się dzisiaj z prezydentem Wałęsą, dziś wraca do Warszawy, skąd poleci odebrać w imieniu Alesia Białackiego, który jest nadal wieziony, Pokojową Nagrodę Nobla. Aleś Białacki jest zresztą od wielu lat protagonistą naszej wystawy. Bo dziś toczy się wojna o nowy ład, w którym wspólnie z panią prezydent Cichanouską, społeczeństwem białoruskim i ukraińskim bronimy granic i ładu przed agresją Putina.
Aleś Białacki jak Lech Wałęsa
Swiatłana Cichanouska podziękowała za wsparcie w walce o wolność.
- Jestem bardzo szczęśliwa, że mogę być w Gdańsku, w kolebce Solidarności i demokratycznego ruchu. Dzięki polskiej Solidarności, Białorusini czują energię, by iść naprzód do swojej demokratycznej przyszłości. Polska stała się domem dla setek tysięcy Białorusinów, którzy tu znaleźli schronienie przed represjami – mówiła Cichanouska. – Dzisiaj z Lechem Wałęsą rozmawialiśmy o paralelach między Solidarnością a białoruskim powstaniem 2020 roku. Rozmawialiśmy o Alesiu Białackim, który nie może osobiście odebrać Pokojowej Nagrody Nobla, podobnie jak kiedyś Lech Wałęsa. Naszym celem jest, by świat nie zapomniał o tysiącach Białorusinów, którzy są wiezieni. Polska Solidarność daje nam natchnienie i jestem pewna, że możemy razem wyzwolić Europę od tyranów. Musimy działać szybko i razem, żeby ich zatrzymać, zanim pozbawią życia i wolności kolejnych ludzi. Dziękuję bardzo Polsce i Litwie za wsparcie naszej walki o wolność.
Wsparcie Gdańska i prezent od prezydent Dulkiewicz
Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz zapewniła z kolei o ogromnym podziwie dla uporu i wielkiej ofiary, którą ponoszą Białorusini w walce o wolną, demokratyczną i przestrzegającą prawa człowieka Białoruś.
- Witam w Gdańsku prawowitą prezydent Białorusi – rozpoczęła swoje wystąpienie prezydent Gdańska. – Cieszę się bardzo, że możemy panią gościć. Dla nas jest to wizyta państwowa. To, że 10 grudnia, w Dzień Praw Człowieka odbierze pani w imieniu Alesia Białackiego – lidera Centrum Praw Człowieka „Wiosna” – Pokojową Nagrodę Nobla wraz z organizacją z Ukrainy i Memoriałem rosyjskim, jest dla całego demokratycznego świata bardzo ważnym symbolem. 39 lata temu także kobieta – żona Lecha Wałęsy – odebrała Pokojową Nagrodę Nobla, dało to siłę Polakom do tego, żeby zmienić naszą ojczyznę. Wierzę, że ta Nagroda także doda siły Białorusinom.
Prezydent Dulkiewicz przypomniała też o wsparciu, którego miasto udziela Białorusinom i białoruskim twórcom.
- Chce powiedzieć o tym, jak w Gdańsku wspieramy Białorusinów. Od kilku lat dzięki współpracy z organizacją ICORN, wspierającą niezależnych twórców, już drugi rok z rzędu gościmy kolejnego białoruskiego twórcę. W ubiegłym roku była to artystka Lesia Pcholka, w tym roku jest to Andrej Chadanowicz – m.in. tłumacz Czesława Miłosza na język białoruski. Przebywa w Gdańsku przez rok, mogąc spokojnie tworzyć. Wierzymy, że wsparcie kultury białoruskiej jest bardzo ważne, bo to kultura tworzy społeczeństwo. Także symboliczne gesty: organizacja w rocznicę wyborów, 9 sierpnia przemarszu przez miasto i koniec jej tutaj na Placu Solidarności, który najpierw spłynął krwią, a potem był świadkiem zwycięstwa Solidarności. Wierzę głęboko, że także Wy – Białorusini, ze wsparciem społeczności międzynarodowej, zwyciężycie. Żywie Białoruś!
Swiatłana Cichanouska otrzymała też od Aleksandry Dulkiewicz symboliczny prezent: oryginalny znak Solidarność, sygnowany przez jego autora Jerzego Janiszewskiego.
- Mam nadzieję, że ten znak będzie Wam przyświecał. Chciałabym, by białoruska Solidarność także zaistniała – mówiła prezydent Dulkiewicz, wręczając prezent.
Miasto nie będzie ustawało w pomocy
Przewodnicząca Rady Miasta Gdańska Agnieszka Owczarczak podkreśliła, że mieszkańcy Gdańska przyjmują uchodźców wojennych i wspierają wszelkiego rodzaju akcje pomocowe zarówno dla Białorusi, jak i dla walczącej Ukrainy.
- Gdańsk nie jest miastem wolności i solidarności tylko ze swojej historii czy ze sloganu marketingowego, ale w naszym codziennym zarządzaniu miastem i codziennym życiu mieszkańców, staramy się te wartości pokazywać. Instytucje miejskie wspierają od początku i opozycję białoruską i tych, którzy muszą uciekać z ogarniętej wojną Ukrainy – mówiła Agnieszka Owczarczak. – Miejsce, w którym jesteśmy, to nie tylko miejsce historii, która pokazuje, jak zmieniała się Polska i Europa m.in. dzięki temu, co się wydarzyło w Gdańsku, ale to też miejsce, które pokazuje wszystkie narody, które dziś walczą o swoją wolność. Pamiętając o tym, jak nasi przodkowie walczyli o wolność i demokrację, z tym większym podziwem patrzymy na pani odwagę i poświęcenie. Dziękuję, że to właśnie w Gdańsku rozpoczęła pani swoją podróż. Chciałbym zapewnić, że nie będziemy ustawali w pomocy Białorusi.
Wolność u sąsiadów - kluczem do wolnej Europy
Zastępczyni prezydenta Sopotu Magdalena Czarzyńśka-Jachim przypomniała o banerze, który jest zawieszony na sopockim ratuszu, a który mówi o tym, że miasto wspiera wolną Białoruś i Ukrainę.
- Bo wolność i demokracja u naszych sąsiadów, to jest klucz do wolnej Europy. W Sopocie są miejsca, w których osoby uciekające z Białorusi i Ukrainy mają przestrzeń nie tylko do działalności kulturalnej, ale także do działalności politycznej. Stowarzyszenie Białorusinów na Pomorzy otrzymało od miasta lokal – mówiła zastępczyni prezydenta Sopotu. – Mam nadzieję, że niedługo za naszą wschodnią granicą będzie wolność i demokracja, a ten trudny czas, który wspólnie razem przeżywamy, spowoduje że nasza współpraca, nasza solidarność i nasza więź będzie jeszcze większa.
Jeszcze o pomocy Gdańska
Warto przypomnieć, że Miasto Gdańsk wspiera lokalną społeczność białoruską od wielu lat. W latach 2011-2017 odbywał się coroczny festiwal „Solidarni z Białorusią” organizowany przez lokalnych białoruskich aktywistów przy wsparciu miasta oraz Europejskiego Centrum Solidarności. Wraz z rosnącą liczbą Białorusinów w Gdańsku (od sierpnia 2020) realizowane były różne formy wsparcia oraz integracji tych osób. Składały się na to bezpłatne kursy języka polskiego, wsparcie wydarzeń kulturalnych (koncertów, spektakli teatralnych, spotkań autorskich), oferta pomocy psychologicznej, doradztwo specjalistyczne, a także ułatwienia spraw formalno-bytowych poprzez rozbudowę podstrony „infomigrant” na stronie gdansk.pl.
Miasto Gdańsk wspiera także Białorusinów w sferze symbolicznej, podświetlając ważne punkty miasta na białoruskie rocznice (25 marca, 9 sierpnia), a także współuczestnicząc i wspierając marsze i akcje solidarności z osobami prześladowanymi z okazji rocznic: Dnia Wolności 25 marca oraz rocznicy sfałszowania wyborów prezydenckich z 2020 r. – 9 sierpnia. Miasto Gdańsk ufundowało także kwietnik w kolorze flagi białoruskiej (biało-czerwono-białym) przy pomniku białoruskiego wieszcza Janki Kupały.
Miejskie instytucje kultury gościły i nadal goszczą twórców z Białorusi w ramach rezydencji artystycznych. W Gdańsku schronienie znaleźli m.in. pisarze, tłumacze, muzyk, poeta, animatorka kultury, kuratorka sztuki i artystka wizualna. Rezydencje są realizowane w ramach międzynarodowych programów. Gdańska Galeria Miejska reprezentuje Gdańsk w Międzynarodowej Sieci Miast Schronienia – ICORN. W mieście działa także Gdańska Rada Imigrantów i Imigrantek, do której zadań należy m.in. doradzanie w zakresie wspierania osób, które przyjechały do nas z zagranicy żyć, uczyć się i pracować. W Radzie, która zakończyła obecnie swoją kadencję, była także obywatelka Białorusi - Nadzeya Dabrowska.
