fot. Janusz Bałanda Rydzewski / Zbiory ECS
Z całą pewnością zatrzymamy się przy oryginalnych Tablicach 21 Postulatów, najważniejszym obiekcie eksponowanym na wystawie stałej ECS. W Sierpniu ’80 spisano na nich żądania strajkujących i wywieszono przy stoczniowej Bramie nr 2, aby uczynić publicznymi. W sali A odtwarzamy ducha sierpniowej stoczni. Prezentujemy, m.in. plan zakładu, na którym przedstawiono przebieg protestu, oryginalną suwnicę stoczniową – miejsce pracy opozycjonistki Anny Walentynowicz, wózek akumulatorowy służący w czasie strajku za mównicę i film przywołujący moment, gdy Lech Wałęsa ogłosił podpisanie Porozumienia Gdańskiego oraz powstanie wolnych, niezależnych związków zawodowych.
Tablice 21 Postulatów wpisano na listę programu UNESCO „Pamięć Świata”, promującego dokumenty o światowym znaczeniu historycznym lub cywilizacyjnym (2003).
To nasza wspólna pamięć.
Spacer adresowany jest do osób powyżej 16 roku życia
Bilet kosztuje tylko 10 zł → zaopatrz się online
Spotykamy się vis-à-vis kas biletowych ECS (parter)
Oprowadzanie potrwa ok. 75 minut
Program wydarzenia:
11:00 Anna Machcewicz
Historyczka, doktor nauk o polityce, badaczka dziejów najnowszych Polski, autorka reportaży prasowych i artykułów popularnonaukowych. Pracuje w Instytucie Studiów Politycznych PAN.
Jej książka „Bunt. Strajki w Trójmieście. Sierpień 1980” (2015), wydana nakładem ECS to pierwsza historia wielkiego strajku z sierpnia 1980 roku, łącząca elementy reportażu oraz monografii historycznej. Publikacja została doceniona nie tylko przez czytelników, ale także specjalistów i krytyków, zdobywając Nagrodę im. Jana Długosza.
Autorka biografii Kazimierza Moczarskiego (2009). Laureatka nagrody historycznej „Polityki” za rok 2015 w kategorii „pamiętniki, relacje, wspomnienia” za opracowanie tomiku „Życie tak nas głupio rozłącza… Listy więzienne 1946–1956 Zofii i Kazimierza Moczarskich”. Publikowała, m.in. w „Więzi”, „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Polityce”, „Tygodniku Powszechnym” oraz „Newsweeku”.
12:30 Andrzej Pągowski
Jeden z najbardziej znanych polskich grafików i plakacistów, kontynuator tradycji Polskiej Szkoły Plakatu. Artysta manifestujący społeczne zaangażowanie na równi z talentem.
Wykonał plakaty do dwóch filmów bardzo znaczących dla pamięci Sierpnia. Dokumentu „Robotnicy ‘80”, zapisu wielkiego strajku w Stoczni Gdańskiej (reż. Andrzej Chodakowski i Andrzej Zajączkowski, 1980). I „Człowieka z żelaza” (reż. Andrzej Wajda, 1981), który zdobył Złotą Palmą w Cannes jako pierwszy polski film po wojnie. Plakat do filmu Wajdy zyskał równie ikoniczny status, co film, który zapowiadał. Koszula z krwawym śladem była mocnym symbolem ofiar robotniczych protestów w PRL. Makieta tego plakatu, donacją autora, znajduje się w archiwum ECS.
Znane jest jego zaangażowanie publiczne. W latach 80. wykonał plakat-memento przestrzegający przed plagą narkomanii z nagrobnymi krzyżami wyrastającymi z łodyg maku. Do potocznej polszczyzny weszło dosadne hasło z jego plakatu antynikotynowego „Papierosy są do d***”. Był w grupie pierwszych polskich artystów, którzy eksperymentowali z grafiką komputerową.
14:00 Maciej Grzywaczewski
Producent filmów dokumentalnych i programów telewizyjnych. Uczestnik strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku. Z Arkadiuszem Rybickim spisał na tablicach 21 postulatów strajkujących, które stały się symboliczną ikoną protestu.
Był uczniem III LO w Gdańsku, gdy przyłączył się do grupy samokształceniowej zorganizowanej przez dominikanina o. Ludwika Wiśniewskiego. Wszedł w skład kierownictwa tajnej organizacji Nurt Niepodległościowy, był uczestnikiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, członkiem redakcji i autorem niezależnego pisma „Bratniak”, współzałożycielem Wydawnictwa im. Konstytucji 3 Maja, wreszcie członkiem Ruchu Młodej Polski i jednym z rzeczników tej organizacji. Gdy w sierpniu 1980 roku wybuchł strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, przyłączył się do protestu. Związał się z NSZZ „Solidarność”. W 1981 roku był współorganizatorem I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego przez kilka miesięcy ukrywał się.
Tablice 21 Postulatów, które spisał wraz z Arkadiuszem Rybickim, została wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturalnego Pamięć Świata UNESCO (2003). Eksponowane są na wystawie stałej ECS.
